تدوین دانشنامه‌ هنرمندان معاصر گامی موثر در حفظ میراث هنری کشور است

   
به گزارش آستان‌نیوز، دکتر میثم جلالی، پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نشست علمی "معرفی گزیده‌ای از هنرمندان نام‌آور آستان قدس رضوی در دوره معاصر"، که در محل تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به انجام دانشنامه هنرمندان آستان قدس رضوی، بیان کرد: تاکنون در قالب یک دانشنامه ۱۴۰ صفحه‌ای تدوین شده، به معرفی ۷۷ هنرمند برجسته معاصر اختصاص دارد و نمایانگر تحولات هنری استان طی یک قرن اخیر است. 
وی، تصریح کرد: در این دانشنامه که حاصل سال‌ها تحقیق در زمینه تاریخ هنر و هنرمندان مشهد و دیگر مناطق استان است، علاوه بر ثبت زندگی نامه این هنرمندان، آثار برجسته و همچنین نقش آنها در توسعه هنر و معماری، و تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دوران فعالیت شان نیز، معرفی شده است. 
این پژوهشگر، افزود: بسیاری از هنرمندان این منطقه، با وجود مهارت و فعالیت‌های برجسته، در گمنامی باقی مانده‌اند و آثار و زندگی آنان مستندسازی نشده است و از همین‌رو تدوین این دانشنامه با هدف معرفی و ارج‌گذاری و حفظ میراث هنری آنان، انجام شده است.
وی بیان کرد: از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این دانشنامه، آن است که، صرفاً به ارائه بیوگرافی هنرمندان بسنده نمی‌کند، بلکه بستری فراهم آورده تا، پژوهشگران بتوانند با مطالعه آن، به شناخت دقیق‌تری از روند تحولات هنری و فرهنگی منطقه دست پیدا کنند و انجام این کار علاوه بر گردآوری اطلاعات درباره افراد، بستری برای تحلیل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دوران‌های گذشته را نیز، فراهم می‌کند.
جلالی ،عنوان کرد: با وجود اهمیت بالای این پژوهش به دلیل عدم آشنایی مدیران با ضرورت انجام چنین پژوهش‌هایی، تدوین دانشنامه، با چالش‌هایی همراه بوده است و یکی از چالش‌های اساسی در این مسیر، این است که، اغلب مدیران، با پراکندگی اطلاعات و دشواری راستی‌آزمایی داده‌ها، روبه‌رو هستند به همین دلیل، پژوهشگران مجبورند راهکارهایی برای گردآوری اطلاعات دقیق و معتبر، ارائه دهند.
وی ابراز کرد: یکی از مهم‌ترین مراحل تحقیق، مصاحبه با هنرمندان، استادکاران و افراد مطلع است. 
از آنجا که بسیاری از آنها به شیوه تجربی مهارت‌های خود را آموخته‌اند، در مصاحبه‌ها، اطلاعات را به زبان خاص خود بیان می‌کنند و تبدیل این گفت وگوها به متن‌هایی که قابل انتشار در قالب کتاب باشند، نیازمند مهارت ویژه‌ای در تدوین و تنظیم محتوا ست. 
جلیلی، ادامه داد: از جمله نکات قابل‌توجه در پژوهش، تحلیل امضاهای هنرمندان بر آثار تاریخی، به‌ویژه در کتیبه‌های دوره قاجار است. در این دوران، نام هنرمندان به‌ندرت روی آثار ذکر می‌شد، اما در برخی موارد، نشانه‌هایی از هویت سازندگان مشاهده می‌شود که می‌تواند به شناخت بهتر تاریخ هنر و معماری منطقه کمک کند.
وی در ادامه، به معرفی برخی از برجسته‌ترین هنرمندان و معمارانی که در حرم مطهر رضوی به خلق اثر پرداخته‌اند پرداخت و بیان کرد: از میان این افراد، استاد عباس آفریننده است که سال‌ها در مقام مدیریتی در این آستان مقدس فعالیت داشته و اقدام مهم او، تجدید بنای گنبد مسجد گوهرشاد، بوده است. 
جلیلی، از قهرمانی، به عنوان دیگر چهره‌های شاخص در حوزه معماری حرم مطهر نام برد و بیان کرد: این معمار هنرمند نقش مهمی در طراحی و اجرای بناهای مذهبی داشته است.
 از جمله آثار شاخص او، طراحی مقبره شیخ بهایی، تالار تشریفات، ساختمان موزه و کتابخانه قدیم را می‌توان نام برد که این پروژه‌ها از نظر زیبایی‌شناسی و ساختاری، نمونه‌های ارزشمندی از هنر معماری اسلامی و ایرانی، به‌شمار می‌آیند.
استاد خوش دست، استاد محمد حسن رضوان، استاد جلالیان و استاد مطیعی فرد، از دیگر معمارانی بود که دکتر جلیلی در این نشست، به معرفی مختصری از آنها و همچنین آثار خلق شده توسط آن بزرگواران، پرداخت.