«زرین‌‌فام‌های قدسی»، زیباترین جلوه‌های  هنر کاشی‌کاری‌ در حرم رضوی

به گزارش آستان‌نیوز، دکتر بهزاد نعمتی در ابتدا  از کاشی‌های زرین فام بقعه مطهر امام رضا(ع) به عنوان قدیمی‌ترین تزئینات به جای مانده از حرم رضوی یاد کرد که از جهت قدمت و ارزش هنری، در شمار مهم‌ترین تزئینات معماری حرم، قرار دارند.

قدمت کاشی‌های زرین فام
وی، قدمت کاشی‌های زرین‌فام حرم رضوی را مربوط به سده ششم تا هشتم هجری قمری عنوان کرد و افزود: این کاشی‌ها از حدود سال ۵۸۰  قمری تا حدود ۷۵۰ قمری درسه ردیف پایه دیوارها حرم امام رضا (ع) توسط خاندان کاشانی، از معروف ترین خاندان‌های هنرمند تاریخ هنر ایران، به همراه سه محراب بسیار نفیس و زرین فام ساخته و در حرم مطهر رضوی، نصب شده‌اند. 

نقوش کاشی‌های زرین فام
پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، خاطر نشان کرد: کاشی‌های زرین فام حرم رضوی، شامل آیات قرآنی از سوره‌های مختلف،احادیث و روایاتی متنوع،به همراه اسامی هنرمندان سازنده و سفارش دهنده از افراد سرشناس هنری، مذهبی و سیاسی دوره‌های مختلف قدیمی، است.
  نعمتی تاکید کرد: وجود کاشی‌های زرین فام در تاریخ معماری حرم رضوی، نشان دهنده دوره‌ای از رونق و آبادانی حرم در سال های پیش از حمله مغول است و اینکه حرم مطهر رضوی بعد از حمله مغول آسیب چشمگیری ندیده و گرنه؟ این کاشی‌ها هم، صدمه می‌دید. 

ضرورت حفظ و بازخوانی کاشی‌های زرین فام حرم مطهر

پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی با اشاره به نگهداری نمونه‌هایی از کاشی‌های زرین فام در موزه حرم مطهر رضوی، خاطر نشان کرد: این کاشی‌ها از اجزا و تکه‌های مختلف تشکیل شده  که در سده‌های گذشته،به خصوص در۱۰۰ سال اخیر به دلیل تعمیرات مختلف در  گسترش بقعه مطهر رضوی، کنده و دوباره، جای‌گذاری، شده است. 
وی افزود: هنگام نصب دوباره آنها، خطاها و جابه جایی‌هایی رخ داده که خوانش کاشی‌ها را دشوار می‌کند؛ مخصوصا  کاشی‌هایی که در ۵۰ یا ۶۰ سال گذشته، جابه‌جا، شده‌اند. 
نعمتی، ادامه داد: برای حفظ و نگهداری و بازخوانی کاشی‌های زرین فام حرم رضوی، نویسندگان و  محققان  تلاش کرده‌اند این کاشی‌ها را بازخواني کنند که در این زمینه می‌توان به اقدامات پژوهشگری با نام «عبدالله قوچانی»، اشاره کرد که کتابی را تحت عنوان  «کتیبه‌های زرین‌فام حرم رضوی»،تالیف کرده و توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، منتشر شده است. 
پژوهشگر گروه فرهنگ و هنر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی یادآور شد: کاشی‌های زرین فام حرم مطهر رضوی از نظر، عیار و جایگاه هنری و کیفیت هنری، ارزشمند بوده و در معماری تاریخ حرم مطهر رضوی، از نظر متن و محتوا، نقشی بسیار تعیین کننده و مهم، داشته‌اند.