به همت مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی، نشست انجمن ادبی رضوی، با عنوان «علل رشد شعر شیعی تا قرن هشتم»، با حضور شاعران برجستۀ آیینی مشهد در صحن پیامبر اعظم (ص) حرم مطهر رضوی، برگزار شد.
شعر رضوی میتواند تبدیل به گفتمانی بینالمللی شود
به گزارش آستان نیوز، مهمان ویژه این نشست عباس صادقی زرینی، شاعر و پژوهشگر مطرح کشور بود که از آثار او میتوان به «رژه واژهها»، «هرطور که بخوانید»، «ضد انتزار»، «پشت چراغقرمز» و... اشاره کرد.
«عیون اخبار الرضا (ع)»، قدیمیترین منبع در مورد زندگی امام رضا (ع)
صادقی رزینی در ابتدای این نشست گفت: در طول دورههای تاریخی مختلف آنچنان که باید، به شعر رضوی پرداخته نشده و اشعار کمی در وصف امام رضا (ع) سروده شده است، البته تاریخچه پرداختن به شعر رضوی به قرن ششم به بعد میرسد.
وی با بیان اینکه کتاب «عیون اخبار الرضا (ع)»، از آثار شیخ صدوق، قدیمیترین منبعی است که به بیان زندگی امام رضا(ع) پراخته است، افزود: شیخ صدوق در این کتاب، زیارتنامه و روایات امام هشتم(ع) از پدر بزرگوارشان ، روایات حضرت پیامبر(ص) و سایر ائمه معصومین(ع) درمورد حضرت رضا(ع)، نکتههای ناب تفسیری، اشعار زیبای امام هشتم(ع) و اشعار برخی از شاعران در مورد ایشان و اهلبیت (ع) را، گردآوری کرده است.
وی، خاطر نشان کرد: این اثر منبعی معتبر برای دستیابی به تاریخ زندگی، معارف، رسالهها، مناظرهها، پرسشها و پاسخها، روایات، کرامات و نوشتههای حضرت رضا(ع) است و هر کس بخواهد ساحت قدسی امام رضا(ع) را بشناسد، ناگزیر باید به این منبع، مراجعه کند.
جایگاه شعر رضوی در دورههای مختلف تاریخی
وی با اشاره به جایگاه شعر آئینی و رضوی در دورههای مختلف تاریخی افزود: در مورد پیشینه شعر رضوی در ادبیات عرب، پیش و بیش از هر شاعر دیگری، باید از شاعر نامدار شیعیمذهب، دعبل خزاعی نام برد.
شاعری که هم نفس و همنشین چهار امام معصوم، بوده است. شهرت دعبل اما بیشتر بهخاطر قصیده بلند «تائیه» یا «مدارس آیات» است که یکی از شاهکارهای ادب شیعی است.
به گفته این شاعر و پژوهشگر ادبی، علاوه بر دعبل، از ابونواس اهوازی، شاعر ایرانیتبار، ابراهیم بن عباس الصُّولی، و «یَعْقوب بن اِسْحاق دورَقی اَهْوازی» معروف به اِبْن سِکّیت نیز بهعنوان اولین شاعرانی که در مدح و منقبت حضرت علی بن موسیالرضا (ع)، شعر گفتهاند، باید نام برد.
او، ادامه داد: در حوزه شعر و ادب پارسی، باید گفت: متأسفانه تا زمان تیموریان و پیش از صفویه (قرنهای نهم تا دوازدهم) شعر آیینی از درخشش چندانی برخوردار نیست.
در عصر صفویان است که با رسمیت یافتن مذهب تشیع، شعر آیینی بهخصوص شعر رضوی قد میکشد و به بلوغ و بالندگی میرسد.
از خیل شاعران متقدمی که زبان به مدح و منقبت شمس خراسان گشودهاند، نام شاعرانی چون سنایی غزنوی، خاقانی، ابن یمین، ابن حسام، جامی، بابا فغانی شیرازی، طالب آملی و وصال شیرازی، از برجستگی بیشتری، برخوردار است.
صادقی زرینی، افزود: در 50 سال اخیر تولید کمی وکیفی شعر رضوی نسبت به هزار سال قبل گسترش بسیار زیادی داشته است.
شعر رضوی میتواند به یک گفتمان بزرگ و بینالمللی تبدیل شود و یا جایگزین گفتمانی دیگر شود، یا گفتمانهای دیگر را، مغلوب کند.
لزوم آگاهی شعرای از سیر تحولات شعر آئینی و رضوی در طول تاریخ
صادقی رزینی، با اشاره به لزوم آگاهی شعرای جوان، نسبت به سیر تحولات شعر آئینی و رضوی، در دورههای مختلف تاریخی ادامه داد: اگر شاعر به روند تکامل شعر آیینی و رضوی آگاه باشد، حتماً تسلط بهتری بر کلام و کلمات دارد و اینکه بداند این ادبیات در گذر دورههای تاریخی چه تغییراتی داشته و با چه تحولاتی به دوره اخیر رسیده، قطعاً میتواند در اعتلای جایگاه شعر معاصر، مؤثر باشد.
تولیت آستان قدس رضوی
