به گزارش آستان نیوز، وجود مجموعه آثار نفیس خطی و چاپ‌سنگی در حوزه شعر و ادب فارسی در گنجینه ملک، روایتگر توجه خاص حاج حسین آقا ملک، بنیان‌گذار و واقف این مجموعه، به حفظ زبان فارسی و میراث مکتوب آن در داخل کشور است که با گردآوری و وقف آنها بر آستان قدس رضوی، میراثی ماندگار برای ایران و ایرانی، به یادگار گذاشته است. 
شاهنامه، از جمله این شاهکارهای ادبی فارسی به شمار می‌آید که گنجینه ملک با دارابودن مجموعه‌ای از شاهنامه‌های خطی و چاپ‌سنگی، مورد توجه اهل علم و پژوهش قرار دارد. 
این آثار نه‌تنها از نظر قدمت تاریخی بلکه از نظر آرایه‌های هنری نیز، قابل‌بررسی هستند. 

شاهنامه نفیس خطی بایسنغری

ازآنجاکه کتابخانه ملی ملک، یکی از 6 کتابخانه مهم کشور در حوزه‌ نسخه‌های خطی محسوب می‌شود، شاهنامه‌های خطی ارزشمندی نیز در این مجموعه، وجود دارد. 
این آثار به‌خط نستعلیق بر روی کاغذهایی از جنس ترمه، فرنگی و فرنگی آهار مهره، در قرن‌های هشتم تا سیزدهم هجری قمری، کتابت شده است. 
دراین‌میان، برخی از این شاهنامه‌ها به مجالس تصویر مینیاتوری مزین است که این امر، ارزش و نفاست آنها را، دوچندان کرده است. 
از جمله نفیس‌ترین شاهنامه‌های خطی گنجینه ملک می‌توان به شاهنامه‌ای معروف به «شاهنامه بایسنغری»، با قدمتی ۶۱۳ساله اشاره کرد که در سال 833 هجری قمری توسط محمد بن مطهر بن یوسف‌ بن ابی سعید قاضی نیشابوری، برای بایسنغر میرزا، شاهزاده هنردوست تیموری، بر روی کاغذی از جنس ترمه در هرات، نوشته شده است.
این اثر بی‌بدیل، دارای دو مجلس تصویر است؛ در یکی از تصویرهای بی‌بدیل آن، صحنه تقدیم این شاهنامه به بایسنغر میرزا درحالی‌که این شاهزاده تیموری در قصر باغ سفید هرات بر اورنگ شاهی در جمع ملازمان نشسته، ترسیم شده است.
از دیگر تزیینات هنری این اثر، می‌توان از 8 سرلوح مذهب نفیس، دو شمسه مذهب و تصویر رستم و سهراب، نام برد که این اثر را نسبت به سایر شاهنامه‌های خطی گنجینه ملک منحصربه‌فرد کرده است.
 البته تصویر رستم و سهراب در پشت جلد نسخه که از جنس روغنی گل‌وبوته است، به چشم می‌خورد.
از طرف دیگر، وجود مُهر بیضوی با سجع معتمدالدوله در ظهر برگ اول نسخه و مهر بیضوی کوچک با سجع محمدحسین در برگ دیگر آن، مالکان گذشته اثر را معرفی می‌کند. 
 به طور نمونه، فرهاد میرزا معتمدالدوله، شاهزاده قاجاری در سال 1296 هجری قمری، مالک این نسخه بوده است. 
همچنین شرح حال بایسنغر میرزا، در صفحه عنوان نسخه، کتابت شده است. 

شاهنامه مصور چاپ‌سنگی علی‌قلی خویی

کتابخانه و موزه ملی ملک، به‌عنوان گنجینه‌ای مملو از آثار کم‌نظیر و ارزشمند چاپ‌سنگی، دارای شاهنامه‌های نفیسی در این حوزه نیز، هست. 
این شاهنامه‌های چاپ‌سنگی، با خط نستعلیق بر روی کاغذهایی از جنس فرنگی، کشمیری و فرنگی آهارمهره، در چاپخانه‌های واقع در تهران و بمبئی، چاپ‌سنگی، شده است. 
در این میان، شاهنامه‌ای مزین به 52 مجلس تصویر، نفیس‌ترین شاهنامه چاپ سنگی این مجموعه به شمار می‌آید؛ به‌خصوص که این تصویرها به‌دست هنرمند علی‌قلی خویی، تصویرساز نامدار کتاب‌های چاپ سنگی فارسی دوره قاجار، کشیده شده است. 
این شاهنامه به خط مصطفی قلی بن محمدهادی سلطان کجوری، بر روی کاغذ فرنگی و در قطع رحلی، در سال 1267 هجری قمری در چاپخانه حاجی عبدالمحمد رازی در تهران، منتشر شده است. همچنین 14 نقاشی اول این اثر رنگی و سایر نقاشی‌ها، سیاه و سفید است. 
از دیگر شاهنامه‌های چاپ سنگی مصور و نفیس گنجینه ملک، می‌توان به آثار منتشر شده در سال‌های 1275 و 1276 هجری قمری در بمبئی اشاره کرد که به‌ترتیب دارای 57 و 59 تصویر هستند. 

از تهیه کلیپ تا برپایی نشست تخصصی

کتابخانه و موزه ملی ملک علاوه بر نگهداری از شاهنامه‌های خطی و چاپ سنگی و تهیه نسخه دیجیتال و پشتیبان از این آثار به‌منظور ارائه خدمات به محققان داخلی و خارجی، اقدامات ارزشمندی نیز با محوریت این اثر ماندگار حماسه‌سرای بزرگ توس، در سال‌های اخیر، انجام داده است. 
تهیه کلیپ‌هایی با محوریت شاهنامه خطی بایسنغری و شاهنامه چاپ‌سنگی علی قلی خویی و انتشار آنها در وب‌سایت آپارات و همچنین وب‌سایت این مجموعه به نشانی www.malekmuseum.org، از جمله این اقدامات، است. 
همچنین شاهد برگزاری نمایشگاه‌ها و نشست‌هایی با محوریت شاهنامه در این موقوفه بودیم. به طور مثال، می‌توان به برپایی نشست تخصصی «تجزیه‌وتحلیل نگاره رستم و دیو سفید در شش قرن شاهنامه‌نگاری ایران» و برگزاری مراسم رونمایی از نسخه‌ مصور و منحصر 

به‌فرد دوره ایلخانی با عنوان «شاهنامه بزرگ ایلخانی» که برای نخستین‌بار در ایران منتشر شده است، با حضور ابوالعلاء سودآور، نویسنده و ایران‌شناس برجسته، به ترتیب در اردیبهشت‌ و آبان‌ماه 1403، اشاره کرد. 
گفتنی است، کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۱۶ شمسی، وقف حرم مطهر رضوی شده و در حال حاضر همه‌روزه به جز روزهای تعطیل، در ساعات 8:30 تا 16:30، به نشانی تهران، خیابان امام خمینی(ره)، خیابان سی‌تیر، خیابان یارجانی، خیابان ملل متحد (میدان مشق)، آماده خدمات‌رسانی به دوستداران تاریخ و فرهنگ ایرانی- اسلامی است.

گزارش - آرزو مستأجر حقیقی