لزم سواد رسانه‌ای والدین، برای پیشگیری از دسترسی فرزندان به محتواهای غیراخلاقی

به گزارش آستان نیوز، حسین مدبر عزیزی، کارشناس و محقق حوزه رسانه، در ابتدای این نشست علمی ـ آموزشی، ضمن تأکید بر اهمیت سواد اطلاعاتی و رسانه‌ای، ابراز کرد: در مواجهه با دگرگونی و سردرگمی‌های عصر جدید، فرزندان باید به سواد رسانه‌ای و والدین نیز باید به سواد اطلاعاتی، مسلط شوند. 

برجسته‌ترین ویژگی‌های عصر ارتباطات و اطلاعات

عزیزی، برجسته‌ترین ویژگی‌های عصر ارتباطات و اطلاعات را ‎سهولت، سرعت، تعاملی و چندجانبه بودن عنوان کرد و افزود: یک قانون نانوشته در دنیای رسانه «اجازه تسلط بر مخاطبان» است. 
در دنیای امروز، هر کس مهارت بیشتری دارد، توان تسلط بر دیگران را دارد. یعنی افرادی که توانایی کارکردن با ابزارهای جدید از قبیل؛ بازی‌های رایانه‌ای، اپلیکیشن‌ها و... را داشته باشند.
وی با بیان اینکه، والدین با دانستن سه قانونِ نظام‌شناسی، کنسول شناسی و سبک‌شناسی می‌توانند مجوز بازی رایانه‌ای را به فرزندشان بدهند، ادامه داد: طبق آمار بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، ۳۴ میلیون بازیکن رایانه‌ای در کشورمان داریم. ‌ 
آیا وزارت آموزش‌وپرورش، کتاب‌هایی درباره بازی‌شناسی، نظام‌شناسی و سبک‌شناسی منتشر کرده است؟

سه آسیب عمده فضای مجازی 

این کارشناس رسانه، سه آسیب عمده فضای مجازی را، اخاذی‌کردن، تخلفات اخلاقی و نیز اعتیادآور بودن عنوان کرد و گفت: زورگویی و اخاذی در فضای مجازی در دو حالت؛ سوءاستفاده مالی، بیشتر برای پسرها و سوءاستفاده اخلاقی از دخترها، اتفاق می‌افتد. 
وی با تصریح بر ویژگی غیراخلاقی برخی محتواهای فضای مجازی، اظهار کرد: کمبود سواد اطلاعاتی و رسانه‌ای جامعه اعم از مسئولان، والدین و نوجوانان، می‌تواند منجر به آسیب‌ها و فجایع اجتماعی شود. ‌
 دهه 80، دوره بی‌اطلاعی والدین و رشد سایت‌های غیراخلاقی در کشورمان بود که، سال‌ها بعد عوارض سنگین آن را، در کشورمان، متحمل شدیم. 
مدبر عزیزی، توصیه کرد: باتوجه‌به شرایط خانواده و سن فرزند، باید انواع بازی‌ها را کنترل کنید. 
با فرزند خود، برای استفاده محدود از بازی‌ها تعهد ببندید. 
 کمبود نیز، به‌اندازه کمبود سواد اطلاعاتی ضربه‌زننده است. 
مجری‌کارشناس امور تربیتی و رسانه‌ای با طرح یک سوال؛ «دسترسی به سایت‌های غیراخلاقی چه بلایی سر کودک و نوجوان ما می آورد؟»، توضیحاتی را درخصوص انواع هورمون‌های مؤثردراین رابطه، ارائه داد: هورمون شناسی شامل؛ دوپامین، آدرنالین، اندورفین، اکسی توسین، سروتونین، کورتیزول و پرولاکتین است. 

بازی‌های رایانه‌ای و افزایش دوپامین مغز
وی در خصوص عملکرد هورمون دوپامین و سروتونین اظهار کرد: این هورمون، حس سرخوشی؛ ‌ انگیزه دادن و همچنین پاداش و حس لذت‌جویی می‌دهد. ‌
 انجام بازی‌های رایانه‌ای، بیشترین‌ میزان ترشح دوپامین مؤثر است. ‌ 
افراد بی‌حال و بی‌انگیزه و افسرده، بیشتر در ترشح دوپامین دچار مشکل هستند. اما هورمون سروتونین، علاوه بر حس شادی، بر متابولیسم بدن و سیستم گوارش تأثیر می‎گذارد. 
‌ وقتی فکر می‌کنید فرد مؤثری در جامعه هستید، سروتونین‌ ترشح می‌کنید. 
به گفته مدبر عزیزی، هورمون اندورفین، در هنگام دردهای شدید، برای کم‌کردن اضطراب و حس شادی‌بخشی در مغز ترشح می‌شود. 
‌ غذاها و ادویه‌های تند، بازی‌ای رایانه‌ای و... به تشدید ترشح این هورمون می‌انجامد. 
وی اضافه کرد: هورمون اکسی‌توسین نیز که موجب ایجاد حس صمیمیت، اعتماد و تقویت رابطه عاشقانه و دوستانه می‌شود، به هورمون عشق معروف است و با دریافت هدیه، محبت و عشق‌ورزی در مغز هر دو طرف، ترشح می‌شود. ‌ هورمون اندورفین، ضددرد است. هورمونی که بیشتر از مسیر ورزش‌کردن، گوش‌دادن به موسیقی، فیلم دیدن، خندیدن و... ترشح می‌شود.  

عوارض دیدن تصاویر غیراخلاقی 

وی با بیان اینکه، اگر هورمون‌ها و احساسات طبیعی انسان از مسیر طبیعی تأمین نشود، انسان این کمبود را به‌صورت غیرطبیعی تأمین می‌کند، اضافه کرد: دیدن تصاویر غیراخلاقی، دوپامین غیرطبیعی ترشح می‌کند. ‌
 محرک‌های غیرواقعی در بازی‌های رایانه‌ای نیز موجب تشدید ترشح دوپامین‌ می‌شود. 
با توجه به اینکه محرک‌های واقعی، قدرت رقابت با محرک‌های غیرواقعی در بازی‌ها و فیلم‌های خیالی را ندارد و همچنین به دلیل اینکه ذهن انسان توان تمایزگذاشتن بین محرک واقعی و غیرواقعی را ندارد و محرک غیرواقعی را مانند واقعی می‌گیرد، سطح‌ دوپامین و احساسات انسان از حد نیاز یک نوجوان خیلی بالاتر می‌رود و صدمات زیادی به او، می‌رساند. 
این پژوهشگر حوزه رسانه‌های نوین، با بیان اینکه، اختلال در عملکرد دوپامین موجب عدم انگیزه و‌ عدم نیاز به پاداش می‌شود، ابراز کرد: گروه‌هایی مانند معتادان، تماشاگران تصاویر غیراخلاقی، گیمرهای حرفه‌ای، چون حد بالای ترشح دوپامین و لذت را تجربه کردند، انگیزه دریافت دوپامین (شادی) از مسیر سرکار رفتن، قبولی در کنکور و دانشگاه رفتن، تشکیل زندگی و... را ندارند و به‌تدریج افسرده، تنها و مطرود از جامعه می‌شوند که کناره‌گیری طیف زیادی از نوجوانان و جوانان به این سبک‌وسیاق زندگی، تبعات جبران‌ناپذیری، برای نسل آینده کشورمان، دارد.