توجه ویژه به ساکنین مناطق کم‌برخوردار، اولویت شهید رئیسی بود

به گزارش آستان نیوز، بسیاری از ساختارها و ایده‌هایی که در زمان شهید رئیسی به عنوان تولیت آستان قدس رضوی اجرایی شد، در حال حاضر در دوره تولیت آیت الله مروی توسعه یافته و به شکل نظام‌مندی در حال اجرا است. این جملات را علیرضا اسماعیل‌زاده - مدیر کل کنونی نذورات آستان قدس رضوی که در آن زمان به عنوان معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی آستان قدس رضوی فعالیت داشته است می‌گوید.
همزمان با فرا رسیدن اولین سالگرد شهادت شهید رئیسی و شهدای خدمت، به بررسی ویژگی‌ها، برنامه‌ها و اقدامات ایشان در زمان برعهده داشتن مسئولیت تولیت آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با علیرضا اسماعیل‌زاده معاون پیشین و مدیرکل فعلی نذورات حرم مطهر رضوی پرداختیم که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

در دوران همکاری با شهید رئیسی در آستان قدس رضوی، مسئولیت شما چه بود و محورهای اصلی فعالیت ایشان چگونه تعریف می‌شد؟ 

در سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷، به عنوان مدیرکل و مسئول حوزه‌های مرتبط با نذورات و امور محرومین در معاونت پشتیبانی آستان قدس رضوی فعالیت می‌کردم. همکاری من با شهید رئیسی از زمانی آغاز شد که ایشان تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده گرفتند.
محور اصلی اقدامات ایشان، بازتعریف ساختار کمک‌رسانی به محرومان و ایجاد سازوکاری نظام‌مند در این حوزه بود. پیش از ایشان، واحد «امداد آستان قدس» فعالیت‌هایی محدود داشت، اما شهید رئیسی با تاکید بر توسعه این بخش، دستور ایجاد «معاونت امداد محرومین» را صادر کردند. این معاونت با مأموریت ساماندهی خدمات به نیازمندان، گسترش نمایندگی‌های استانی و تعامل مستقیم با مردم شکل گرفت.

شهید رئیسی چگونه به حل مشکلات مردم به ویژه در بحران‌هایی مانند زلزله یا سیل می‌پرداختند؟ 

ایشان همواره تاکید داشتند که خدمات‌رسانی باید بدون تشریفات اداری و با سرعت بالا انجام شود. برای مثال، پس از زلزله «سنگ سفید» در مشهد، شهید رئیسی شخصاً دستور پیگیری فوری را صادر کردند. در همان شب حادثه، تیم‌های امدادی با هماهنگی شرکت‌های تابعه آستان قدس، بسته‌های معیشتی و امکانات اولیه را تا ساعت ۴ صبح آماده کردند و ایشان صبح روز بعد به صورت میدانی در منطقه حاضر شدند. از اقدامات چشمگیر دیگر، راه‌اندازی مرکزی برای رسیدگی به آسیب‌دیدگان در همان روز حادثه و تأمین آب آشامیدنی اضطراری بود. این رویکرد میدانی و مسئولیت‌پذیری مستقیم، ویژگی بارز شهید رئیسی در مدیریت بحران‌ها بود.

 چه شباهتی بین عملکرد شهید رئیسی و شهید بهشتی در حوزه خدمت‌رسانی وجود داشت؟  

  هر دو بزرگوار، روحیه انقلابی و وفاداری به آرمان‌های نظام را داشتند، اما بستر تاریخی و اولویت‌ها متفاوت بود. شهید بهشتی در دهه نخست انقلاب، بیشتر بر نهادسازی و تدوین قوانین متمرکز بود، درحالی که شهید رئیسی در دوره‌هایی فعالیت می‌کرد که نیاز به «اجرای عملیاتی» برنامه‌ها در حوزه محرومیت‌زدایی احساس می‌شد. ایشان با بازنگری در راهبردهای آستان قدس، برنامه‌هایی مانند تاسیس «بنیاد کرامت رضوی» و «سازمان علمی فرهنگی» را کلید زدند که مبتنی بر مشارکت مردمی و توسعه خدمات اجتماعی بود.

منشور هفتگانه رهبری در برنامه‌های شهید رئیسی چه بازنمودی داشت؟

 منشور هفتگانه رهبری به عنوان سند بالادستی در تدوین برنامه‌های راهبردی آستان قدس مورد توجه بسیار قرار داشت. شهید رئیسی با ایجاد پیوند بین این منشور و بودجه‌ریزی سازمانی، محوریت خدمات به محرومین را تقویت کردند. برای مثال، راه‌اندازی «مرکز ارتباطات مردمی» در بازار مرکزی مشهد (چهارراه شهدا) با هدف دسترسی مستقیم مردم به تولیت، یکی از این اقدامات بود. این مرکز، محلی برای رسیدگی به درخواست‌های مردمی — از حل اختلافات ملکی تا جذب خادمین — تبدیل شد و بازتاب گسترده‌ای در بهبود تصویر سازمانی آستان قدس داشت.

آیا اقدامات شهید رئیسی در دوران تولیت، الگویی برای دوره‌های بعدی شد؟  

  بله. زیرساخت‌های ایجاد شده در دوران ایشان، مانند بنیاد کرامت رضوی، امروز به عنوان نهادهای پیشرو در خدمت‌رسانی شناخته می‌شوند. برای نمونه، برنامه «عقیقه سراسری» که پیش از این محدود بود، اکنون به یک طرح ملی با جذب میلیاردها تومان کمک مردمی تبدیل شده است. همچنین، خدمات اطعام ماهانه به ۷۰ هزار نفر، پرداخت جهیزیه به نیازمندان با جذب ماهانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان و آزادی زندانیان جرائم غیرعمد، از جمله برنامه‌هایی است که ریشه در دوران مدیریت شهید رئیسی دارد. آیت‌الله مروی تولیت آستان قدس رضوی نیز اکنون با ادامه این راهبردها، دامنه خدمات را به حاشیه شهرها و استان‌های محروم گسترش داده‌اند.

مهمترین دستاورد شهید رئیسی در آستان قدس از نگاه شما چیست؟

به اعتقاد من، ایجاد «ساختار شفاف و پاسخگو» برای تبدیل آستان قدس از یک نهاد مذهبی سنتی به سازمانی مردم‌محور مهمترین دستاورد شهید رئیسی باشد. ایشان باور داشتند که خدمات‌رسانی باید فراتر از حرم امام رضا (ع) و در تعامل مستقیم با جامعه انجام شود. نتیجه این نگاه، افزایش چشمگیر مشارکت مردمی در پروژه‌های خیریه و نذورات بود، به گونه‌ای که امروز، آستان قدس به عنوان الگویی برای دیگر نهادهای انقلابی شناخته می‌شود. 
در واقع شهید رئیسی با محوریت بخشیدن به «محرومیت زدایی» و «مشارکت مردمی»، تحولی ساختاری در آستان قدس رضوی ایجاد کردند که آثار آن در قالب برنامه‌های گسترده اجتماعی و فرهنگی تا امروز تداوم یافته است. رویکرد ایشان، ترکیبی از مدیریت جهادی، نوآوری در نهادسازی و تعهد عمیق به ارزش‌های انقلابی بود.

شهید رئیسی زمانی که تولیت آستان قدس رضوی بودند نگاهشان به نیروی انسانی و برخورداری آنها از خدمات مختلف چگونه بود؟

ایشان معتقد بودند که لازم است تغییراتی در مجموعه آستان قدس رضوی رخ دهد، با توجه به اینکه آن زمان بنده در معاونت پشتیبانی مسئولیت داشتم و این دو بخش هنوز از هم تفکیک نشده بود، با شهید رئیسی جلسات مختلفی داشتم، زیرا ایشان از ما برنامه‌ای می‌خواستند تا خدمات رفاهی بهتری به نیروی انسانی فعال آستان قدس رضوی ارائه دهیم. به عنوان مثال با توجه به اینکه شهید رئیسی در شرایط اداری رشد و فعالیت کرده بودند، همواره به دنبال افزایش حقوق و مزایا برای پرسنل آستان قدس رضوی بودند، ایشان در جریان کامل مسائل اداری بودند و همواره به فکر راه‌هایی برای تامین و بهبود وضعیت معیشتی و ارتقای جایگاه کارکنان آستان قدس رضوی بودند.
شهید جمهور حتی نگاه ویژه‌ای به نیروهای شرکتی آستان قدس داشتند، آن زمان ۳، ۴ شرکت با آستان قدس رضوی جهت بستن قرارداد با نیروهای شرکتی همکاری داشتند، شهید رئیسی همواره پیگیر پرداخت به موقع حقوق نیروهای شرکتی از سوی این شرکت‌ها بودند، در این عرصه می‌توان گفت، شهید رئیسی دستاوردهای بسیار خوبی داشتند.