از مدینه تا مرو با مسافر غریب توس

به گزارش آستان نیوز، اثر نمایشی «آسمان هشتم» به نویسندگی و کارگردانی رضا صابری، هنرمند برجسته هنرهای نمایشی کشور به همت معاونت تبلیغات اسلامی حرم مطهررضوی همزمان با دهه آخر ماه صفر و ایام شهادت امام رضا(ع) هر شب در جوار این بارگاه نورانی در بست بالا خیابان روی صحنه اجرا می رود. آن چه در ادامه می آید، گزارشی از این نمایش است که حدود یک صد نفر از هنرمندان مشهد در بخش های فنی و هنری آن فعالیت دارند.

 ساعت ۸ با ۸ روایت از امام هشتم

حجم و وسعت نمایش از نظر عوامل صحنه و تعداد بازیگران به گونه ای است که از دو ساعت قبل از اجرا، گروه در تدارک مقدمات است. راس ساعت ۲۰  که فرا می رسد، نمایش با روایت راوی آغاز می شود. در این نمایش قرار است در هشت فصل با فرازهای مهم زندگانی حضرت رضا(ع) آشنا شویم.

 فصل اول؛ روایت حرم

در فصل اول که صحنه آغازین نمایش «آسمان هشتم» است، حرم مطهر رضوی به عنوان یکی از باشکوه ترین مکان های مقدس و زیارتی تصویر می شود.

فصل دوم؛ نیشابور و سلسله الذهب

در فصل دوم ورود حضرت رضا(ع) به نیشابور را می بینیم و با ماجرای حدیث سلسله الذهب آشنا می شویم. حدود ۵۰ بازیگر و هنرور این فصل را همراهی می کنند. تصویر بزرگ ویدیویی که بخش مهمی از دکور و صحنه است، شکوه ویژه‌ای به نمایش داده است. اباصلت هروی یار و همراه امام با چهره پردازی و طراحی لباس ویژه خود در این بخش حضور پررنگ دارد.

فصل سوم؛ دهسرخ و چشمه آب

کاروان در مسیر حرکت به سوی مرو پس از نیشابور به ده سرخ یا «قریة الحمراء» وارد می شود. ما در این بخش با ماجرای چشمه آبی که با عنایت حضرت رضا(ع) به جوشش درمی آید آشنا می شویم.

فصل چهارم؛ کوه سنگی و دعای امام برای سنگ تراشان

در فصل چهارم ماجرای توقف کاروان امام در کوهسنگی در نزدیکی سناباد آن روز را می بینیم. امام رضا(ع) در کوهسنگی مهمان سفره سنگ‌تراشان می‌شوند و برای خیر و برکت کار آن ها دعا می کنند که تا امروز نیز این خیر و برکت در حرفه سنگ‌تراشی منطقه پابرجا است.

فصل پنجم؛ دسیسه مامون

فصل پنجم نمایش «آسمان هشتم» به دسیسه مامون خلیفه وقت عباسی می‌پردازد که چگونه برای هجرت حضرت به مرو توطئه چینی کرده است. طراحی لباس و نحوه ایفای نقش مامون و ملازمانش از جذابیت های قابل توجه در این فصل است.

فصل ششم ورود به دارالخلافه

در این فصل امام و اصحابشان به دعوت رذیلانه مامون به دارالخلافه وارد می شوند و در مذاکره شان با مامون با تعیین شروطی ولیعهدی خلیفه را می پذیرند.

فصل هفتم؛ شهادت

اوج نمایش «آسمان هشتم» که در گوشه و کنار، دیدگان تماشاگران را میهمان اشک می کند، حکایت انگورهای زهرآلود دارالخلافه است. گفت وگوی امام با مامون از بخش های جالب توجه این فصل است که حزن و گریه برخی تماشاگران را به دنبال دارد.

فصل هشتم؛ تشییع امام توسط یاران و زنان نوغان

بخش پایانی نمایش، تشییع پیکر مطهر امام توسط یاران و ملازمان است که در این میان زنان تاریخ‌ساز نوغان نقش ویژه ای در تکریم و احترام به پیکر مطهر امام رضا(ع) ایفا می کنند.

اول عرض ارادت به ساحت رضوی

پس از پایان نمایش با استاد رضا صابری نویسنده و کارگردان «آسمان هشتم» همکلام می شوم. صابری که از حدود ۵۰ سال قبل تاکنون در عرصه تئاتر و نمایش قدم زده است، تولید «آسمان هشتم» را نخست عرض ارادتی به پیشگاه حضرت رضا(ع) برمی‌شمارد و می‌گوید: از حدود دو ماه قبل فرایند کار این نمایش آغاز شد و اگرچه زمان کمی برای کار داشتیم اما با حمایت های آستان قدس رضوی توانستیم این مسیر را به لطف و عنایت حضرت رضا(ع) به خوبی پیش ببریم تا اینکه امروز می بینیم هر شب بیش از هزار نفر نمایش را تماشا و با آن ارتباط برقرار می کنند.

صابری از تجربه مواجهه اش با مخاطبان نمایش چنین می گوید: در این چند نوبتی که نمایش روی صحنه رفته است، از مخاطبان و تماشاگران که همه از زائران و مجاوران این آستان مقدس هستند بازخورد خوبی گرفتیم و تصور می کنیم این نمایش توانسته است از جهت معنوی و عاطفی با مخاطبان خود ارتباط برقرار کند. ضمن اینکه نمایش تلاش کرده است روایت های تاریخی در حرکت امام از مدینه تا مرو و ماجرای ولایتعهدی ایشان را نیز تبیین کند و به سطح آگاهی های تاریخی مخاطب خود بیفزاید.

اگر عنایت آقا نبود...

صابری به سیر داستانی نمایش و ۸ فصل آن اشاره  و عنوان می‌کند: بنا داشتیم داستان را در دو دوره تاریخی امام رضا(ع) و امروز روایت کنیم که در بخش امروزی به ماجراهایی از زائر، زیارت و شفاعت می پرداخت اما به دلیل کمبود وقت این امر امکان امکان پذیر نشد. در عین حال در همین زمان کم، ابتدا پژوهش، توسط گروهی از محققان انجام و سپس متن نگاشته و کار آغاز شد که به لطف خداوند و عنایت حضرت رضا(ع) پروژه به خوبی پیش رفت. معتقدیم اگر دست عنایت آقا امام رضا(ع) روی سر هنرمندان گروه نبود امکان نداشت در این زمان کم، این حجم بالای کار دکور، صحنه، لباس، نور، تصویر و صدا انجام شود.

حمایت های دلگرم کننده

از صابری درباره ویژگی های این نمایش می پرسم که می گوید: حمایت دلگرم کننده و از سر علاقه مسئولان در معاونت تبلیغات اسلامی حرم مطهر و شهرداری مشهد و اجرای نمایش در مجموعه حرم خود یک اتفاق مهم و بزرگ است، ضمن اینکه آنها ابراز تمایل کرده‌اند بتوانند این گونه فعالیت ها را در طول سال نیز ادامه دهند که البته برای ما و تمامی هنرمندان هم باعث افتخار است که بتوانیم برای حضرت کار تولید کنیم.

در ادامه با محمد برومند مجری طرح و مدیر تولید نمایش آسمان هشتم نیز هم کلام می شوم.

برومند به زمینه های تولید و اجرای نمایش آسمان هشتم اشاره و عنوان می‌کند: پس از اینکه ما در دهه کرامت، نمایشی با موضوع حضرت رضا(ع) را در مجموعه آستان قدس رضوی اجرا کردیم و مورد استقبال قرار گرفت، از سوی مسئولان محترم حرم مطهر پیشنهاد شد که برای ایام شهادت امام رضا(ع) نیز اثری نمایشی آماده شود. طبیعتا برای انجام این کار، استاد رضا صابری بهترین گزینه و پیشنهاد بود که آقای صابری هم از نویسندگی و کارگردانی کار استقبال کرد و به دنبال آن گروهی از پژوهشگران متون و نمایش‌های آیینی و دینی شامل آقایان محمد ملتجی، حمیدرضا سهیلی، حسین فدایی حسین و دکتر مهدی سیم ریز تشکیل و امور تحقیقی و پژوهشی پروژه با محوریت حرکت تاریخی امام رضا(ع) از مدینه به مرو انجام شد. سپس از پژوهش تهیه شده توسط این گروه، نمایشنامه ای توسط استاد صابری به نگارش در آمد و از حدود دو ماه قبل متن خوانی و تمرین های گروهی با حضور جمعی از بازیگران شاخص تئاتر مشهد آغاز شد.

هنرمندان حرفه ای و کاربلد پای کار آمدند

برومند گردهم آمدن مجموعه ای از هنرمندان حرفه‌ای و کاربلد تئاتر مشهد برای تولید اثری فاخر در خصوص حضرت رضا(ع) را ویژگی مهم «آسمان هشتم» می‌داند و می‌گوید: اجرا و کار در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) نیز دیگر ویژگی این اثر نمایشی است که هر شب بیش از هزار نفر در این فضای معطر به صحن و سرای آقا به تماشای نمایش می نشینند.

این پیشکسوت هنرهای نمایشی، تولید و اجرای «آسمان هشتم» را نوید بخش حرکت های جدید و موثر در حوزه رونق تولید آثار مذهبی و آیینی در مشهد می‌داند و ابراز امیدواری می‌کند که گروه های دیگر نمایشی نیز بتوانند در آینده نزدیک در این عرصه گام‌های موثری بردارند.

این خبر حاکی است، نمایش «آسمان هشتم» که زمان اجرای آن یک ساعت است، در ایام دهه آخر ماه صفر هر شب از ساعت 20 در محوطه پیرامونی بست بالا خیابان(پارکینگ شماره4) روی صحنه می رود و علاقمندان می توانند این اثر نمایشی را به صورت رایگان تماشا کنند.

گزارش: صادق غفوریان