عرض ارادت و ادای نذر اردو زبانان به امام مهربان

آن دمی که سوار بر اتوبوس‌های دوطبقه و رنگ‌ورو رفته پنجاب یا کشمیر می‌شوند و راه مرز ایران را در پیش می‌گیرند، چشمانشان برقی می‌زند به درخشش گنبد طلای امام رضا(ع). آنها کیلومترها راه را می‌پیمایند، به شوق زیارت امام هشتم شیعیان(ع).

به گزارش آستان نیوز، برایشان رسیدن به این گوشه از ایران، بر سفر اروپا، مقدم است. با وجود مشقت‌های زندگی و رنج سفر، دست پر هم می‌آیند تا ارادت خود را با نذر و نیاز به محضر امام هشتم(ع) نشان دهند.
هر کدام‌شان اگر چمدان و کیف سفرشان را بگشایند، گوشه‌ای از حرف‌های دلشان را باز کرده‌اند! آن‌ها در چمدان‌های خود، نذوراتی را جا داده‌اند که بخشی از اسرارشان است؛ قسمتی از کمبودها و مشکلات زندگی‌شان. آن‌ها اعتبار شاه خراسان در محضر پروردگار را باور دارند و می‌دانند که امام رضا(ع) گره از کارشان باز می‌کند و این رسم زیبا از ایمان زائران اردوزبان نشأت می‌گیرد.

تاج‌ طلا نذر شاه خراسان

سالانه بیش از ۵۰۰ هزار زائر اردوزبان میهمان مشهدی‌ها می‌شوند. آن‌ها شوق بسیاری برای رسیدن به محضر حضرت(ع) دارند و در این راه هم نذر و نیاز می‌کنند و رسم و رسوم خود را دارند. وقتی می‌آیند دست پُر می‌آیند و وقتی می‌روند هم دست پُر این شهر را ترک می‌کنند. از اندک هدیه‌های مادی تا تاج طلا می‌آورند و سکه‌های نمادین تبرکی را با خود می‌برند؛ سکه‌هایی که اگرچه ارزش مادی ندارد اما مدال افتخار آن‌هاست در قبال تشرف به شهر مشهد و زیارت حضرت رضا(ع).
سردر رواق غدیر نوشته شده؛ «محل برگزاری برنامه‌های اردوزبان». اصلا اینجا پاتوق آن‌هاست. محال است اینجا باشی و حداقل یک زائر هندی یا پاکستانی نبینی. بیشتر در اینجا دیده می‌شوند ولی گذرشان به هر کدام از دفاتر نذورات بیفتد یا با روپیه و یا با ریال ایرانی سعی می‌کنند سهمی در نذورات حرم رضوی داشته باشند. رسیدن از مقصدی در پاکستان به مبدأ مشهد، برای آن‌ها اتفاق زیبا و فوق‌العاده‌ای است، خیلی‌هایشان بر اساس نذری که دارند بلافاصله بعد از ورود به حرم مطهر، راه دفاتر نذورات را در پیش می‌گیرند.

عرض ارادت و ادای نذر اردو زبانان به امام مهربان

نگهداری تاج‌های نذری در موزه رضوی

علاوه بر پرداخت نقدی، اردوزبانان نذرهای دیگری هم ادا می‌کنند، آن‌ها برای نذر و نیاز هم رسوم خود را دارند. در انتهای رواق غدیر کُمد بزرگی وجود دارد که برخی از اشیایی که آن‌ها نذر امام رضا(ع) کرده‌اند جای گرفته است. اشیایی پرزرق و برق که هر کدام روایتی شنیدنی دارد.
اگر این کُمد نذورات زائران خارجی را در رواق غدیر را بگشایید، بیش از هر چیزی تاج‌ها به چشم می‌آیند، در رنگ‌ها، طرح‌ها و سایزهای مختلف که بسیار جالب هستند. تاج در میان هدایای شیعیان پاکستان و فرهنگ عامه این کشور، نشانی بر اوج احترام به طرف مقابل است. بعضی از این تاج‌های تقدیمی به حضرت رضا(ع) حکم هدیه را دارند. آن‌ها گاهی هم برای حاجت گرفتن، برای حضرت(ع) تاج می‌برند، یا حضرت(ع) پاسخ نذر آن‌ها را داده است و آن‌ها تاج می‌آورند و یا تاج را تقدیم می‌کنند تا دوباره هم از حضرت(ع) تذکره سفر به مشهد بگیرند.
تاج نقره با نگین‌های زرد و قرمز، تاجی از جنس ورق آلومینیوم، تاجی پر از زیورآلات و نگین با قیمت کلان، تاجی با طرح پروانه و یا تاجی مزین به پر و... این‌ها تعدادی از تاج‌هایی هستند که در این کمد جای گرفته‌اند، جنس و زینتی‌های آن‌ها هم اهمیتی ندارند، قیمت‌شان زیاد باشد یا کم، دست‌ساز باشند یا توسط جواهرساز ساخته شده باشند، این‌ها همه در مرحله‌‌ای بعد از ابراز نیت فرد، اهمیت پیدا می‌کند. مهم این است که شیعیان این کشور همسایه، وقتی می‌آیند هر آنچه در چنته دارند را با خود می‌آورند و هر زائر سعی می‌کند بهترین تاج را تهیه کند.
در سال‌های گذشته برخی از این زائران نذر و اهدایی خود را با اهدای تاج طلا به جا آورده‌اند که این موارد در موزه بزرگ آستان قدس رضوی نگهداری می‌شوند.

شوق زیارت و ارادت متفاوت اردوزبانان

برای اینکه بدانید امام رضا(ع) و ائمه‌اطهار(ع) تا چه اندازه بزرگ و گره‌گشا هستند باید سری به کمدهای نذری رواق غدیر بزنید. اینجا نمادهایی به چشم می‌آید که نشان می‌دهد در این دم‌ودستگاه هرکه بلد باشد، خوب طلب کند، به مراد دلش هم می‌رسد. در این کمد گهواره‌های کوچکی به چشم می‌خورند از سوی پدر و مادران که خدا به دل‌شان نگاه کرده و کودکی را در دامان آن‌ها گذاشته است. اردوزبان‌ها گاهی برای فرزنددار شدن گهواره می‌سازند و آن را نذر می‌کنند. اولین فرصت برای زیارت امام رضا(ع) کافی است تا آن را به مشهد بیاورند و در این کمد جای دهند.
این گهواره‌ها هم مانند تاج‌ها، شکل‌های مختلفی دارند، یا با چند تکه چوب ساخته شدند و یا با تجملات و حوصله زیاد، در این قسمت نذر هم، کیفیت خارج از اهمیت است. مهم این است که امام عزیز ما چگونه، زندگی آدمها را پر از شوق اتفاقات خوب می‌کند.
خلاصه که داستان نذورات اردوزبانان متفاوت است، به هر گوشه آن بنگریم، ارادت زائران در آن موج می‎‌زند و توجه را جلب می‌کند، نذری‌هایی که نه تنها شرط نذرشان قصه دارد، بلکه اسباب نذرشان هم هویت و داستان خود را دارد.
پایان سفر و زیارت هم برای آن‌ها شیرین است، آن‌ها در پایان سفر خود، سکه طلایی‌رنگی که ارزش معنوی بالایی دارد را با خود می‌برند و به آن افتخار می‌کنند. این سکه را از آستان قدس رضوی می‌‌گیرند و تا سال‌ها به آن افتخار می‌کنند. این گونه است که دست پر می‌آیند و دست‌پر می‌روند.

گزارش _ زهرا زنگنه