لزوم تبیین اندیشه های خواجه نصیرالدین طوسی در حوزه علوم اسلامی

به همت گروه کلام و اندیشه اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نخستین نشست «امامت پژوهی» از سلسله نشست‌های «خواجه‌پژوهی» با محوریت بررسی آرا و آثار خواجه نصیرالدین طوسی برگزار شد.

به گزارش آستان‌نیوز، حسین لطیفی، مدیر گروه کلام و اندیشه اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در ابتدای این نشست که با حضور جمعی از پژوهشگران و محققان در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی برگزار شد، با طرح این سوال که چرا خواجه نصیرالدین طوسی برای ما مهم است ؟گفت: خواجه نصیرالدین از بزرگترین شخصیت‌های جهان اسلام در قرن هفتم هجری و دانش آموخته مدرسه مشهد مقدس است، وی در هر حوزه‌ای که وارد شده صاحب سبک است.
وی ادامه داد: در قرن ششم شاهد فقر متون کلامی شیعه هستیم اما اهل سنت متکلمین زیادی اعم از فخر رازی، زمخشری و... داشتند، در قرن هفتم خواجه نصیرالدین طوسی در اولین قدم و در دفاع از مبانی شیعه، نقدی بر آثار فخر رازی در خصوص امامت داشت.
لطیفی تصریح کرد: نکته دیگر اینکه در غرب خواجه‌پژوهی بسیار مطرح است و پایان‌نامه‌ها و مقالات متعددی علیه این شخصیت بزرگوار نگاشته شده است، که این مهم سبب شده بیشتر به آثار، افکار واندیشه‌های خواجه نصیرالدین طوسی توجه و اهتمام شود.

تولی و تبری از منظر خواجه نصیرالدین طوسی

حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی شریعتی‌تبار، مدیر گروه فقه و اصول بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نیز در ادامه این نشست به تبیین موضوع تولی و تبری از منظر خواجه نصیرالدین طوسی پرداخت و با اشاره به مضمون حدیثی از پیامبر اکرم(ص) گفت: ایشان در حدیثی فرمودند: بررسی آثار و افکار واندیشه‌های بزرگان، زمینه ساز نزول رحمت خدا خواهد بود.
وی ادامه داد: طلاب ما باید با آثار، شخصیت، افکار و اندیشه‌های خواجه نصیرالدین طوسی بیشتر آشنا شوند و ابعاد کلامی، فلسفی و اندیشه‌های ارزشمند ایشان در حوزه علوم اسلامی که مورد غفلت قرار گرفته باید تبیین شود.
این پژوهشگر به رساله خواجه نصیرالدین طوسی در خصوص تولی و تبری اشاره کرد و افزود: به موضوع تولی وتبری در علم فقه و کلام اسلامی اهتمام جدی شده اما در علم اخلاق کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تولی و تبری در لغت به معنای دوست داشتن خوبان و دشمنی با بدان است. مهم‌ترین اندیشمند اسلامی که آن را در اندیشه اخلاقی و عرفانی توضیح و تبیین کرده، خواجه نصیرالدین طوسی است.
وی ادامه داد: ایشان تولی و تبری را به معنایی جدید به کار برده و معتقد است تولی و تبری از معنایی باطنی که حالتی نفسانی و فقط به معنای روی آوردن و دوست داشتن خدای متعال و بیزاری جستن از غیر اوست، به معنایی اخلاقی تبدیل شده و از همین رو مقدمه تهذیب نفس و تربیت اخلاقی، معیار و زمینه‌ساز سعادت و تشکیل مدل مفهومی آن قرارگرفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین شریعتی تبار، ادامه داد: با استمداد از ابزار دستیابی به تولی وتبری یعنی معرفت، محبت، هجرت و جهاد می‌توان به سعادت، یعنی زایش و رویش تمام فضائل اخلاقی و درجات و مقامات عرفانی مانند رضا، تسلیم، ایمان، یقین و در نهایت دستیابی به مقام اهل وحدت(فنا) دست یافت.