ولایت؛ پیوند دل‌ها، نه فقط واژه‌ها

یادداشت/ رضا خوراکیان، مدیر عالی حرم مطهر رضوی/ دهه امامت و ولایت، فرصتی است برای بازخوانی یک مفهوم اصیل در متن زندگی امروز؛ مفهومی که اگر از سیره امامان جدا شود، تبدیل به عبارتی تشریفاتی خواهد شد. در آستان امام رضا(ع)، این معنا نه‌فقط شنیده می‌شود، بلکه دیده و لمس می‌شود؛ در چهره زائران، در خدمت خادمان، و در مهربانی بی‌کلامی که خاصِ این حرم است.

دهه‌ای که از عید قربان آغاز و به عید غدیر ختم می‌شود، بیش از آنکه صرفاً یک مناسبت تقویمی باشد، یادآور یک مسئولیت تاریخی است: «ولایت». اما اگر این مفهوم در سطح باقی بماند، اگر فقط در خطبه‌ها و تیترها تکرار شود، و اگر با واقعیت‌های زندگی مردم پیوند نخورد، نه در جان‌ها خواهد نشست و نه در جامعه اثرگذار خواهد بود.
در روزگاری که مردم جهان با بحران‌های معیشتی، فشارهای روانی و احساس بی‌پناهی دست‌به‌ گریبان‌اند، مفهوم ولایت باید دوباره معنا شود. نه در قالب شعار، که در متن زندگی. ولایت یعنی پیوند عاطفی، عقلانی و عملی با رهبری که نسبت به رنج مردم حساس است، در کنار آنان می‌ماند، و دلش برای فرودستان می‌تپد.
برای ما ایرانیان، امام رضا علیه‌السلام الگوی زنده و عینی ولایت است. امامی که با رأفت، ادب، و با آغوشی باز، دل‌ها را جذب می‌کند و همین ویژگی است که آستان قدس رضوی را از دیگر نهادهای مذهبی متمایز می‌کند. در این حرم، ولایت شنیده نمی‌شود؛ احساس می‌شود.
زائر مشهد، به دنبال پناه است. به دنبال تکیه‌گاهی که نه‌تنها بر دیوارهای صحن و رواق نوشته شده باشد، بلکه در رفتار خادمان، در نحوه استقبال، در نگاهی مهربان، و حتی در امکانات اولیه اقامت و تغذیه هم متجلی باشد.
دهه امامت و ولایت، اگر فقط به برگزاری جشن‌ها، خطابه‌ها و آیین‌های مذهبی ختم شود، ممکن است از محتوای خود فاصله بگیرد. اما اگر فرصتی باشد برای بازنگری در رفتارها، تصمیم‌گیری‌ها و شیوه کارهایمان؛ آن‌گاه خواهد توانست نسل امروز را نیز با خود همراه کند. نسلی که بیشتر از «سخن»، تشنه «صداقت» است. بیشتر از «ادعا»، به دنبال «نشانه» است. و این نشانه را، اگر جایی باشد، در سکوت پربار صحن انقلاب و در ادب خاصِ این آستان پیدا خواهد کرد.
آستان قدس رضوی، اگر بخواهد ترجمان ولایت باشد، باید در صف مردم بایستد. باید در دل کوچه‌های فقر و رنج حضور داشته باشد. باید دست آن زائری را بگیرد که با هزار امید و اندوه به حرم آمده، اما حتی هزینه غذای نذری برای خانواده‌اش دغدغه‌ای بزرگ است.
امام رضا علیه‌السلام اگر امروز در میان ما بود، از کدام زائر گمنام می‌پرسید: «چه می‌خواهی؟» با کدام کودک کار سخن می‌گفت؟ به کدام مادر تنها، دلگرمی می‌داد؟ ولایت، اگر قرار است زنده بماند، باید به همان سیره برگردد. به همان منش.
آستان قدس، این سرمایه عظیم ملی و معنوی، باید همچنان مظهر آن امام باشد که در سکوت و متانت، پاسخ دل‌ها را می‌دهد. پاسخ بی‌پناهی‌ها، دردها، و لب‌های تشنه‌ای که نه دنبال پاداش دنیایی‌اند، نه انتظار تظاهر دارند. فقط آمده‌اند تا «دیده شوند»، تا «شنیده شوند»، تا کسی آن‌ها را «ولی» خود بداند.
ولایت، اگر فقط یک واژه بود، تا امروز دوام نمی‌آورد. اما چون پیوندی است میان دل و دلدار، میان خاک و افلاک، هنوز هم زنده است. هنوز همراه است و هنوز هم در صحن‌های حرم، در نگاه هر خادم، در قطره اشکی که روی ضریح می‌افتد، می‌شود معنای آن را دید، بی آنکه گفته شود.