رمزگشایی از طنز عارفانهٔ مولانا در نشست «عصر طنز» مشهد

 به گزارش آستان‌نیوز،  در این نشست که با استقبال علاقه‌مندان به ادبیات و هنر طنزهمراه بود، دکتر اسماعیل امینی، طنز پژوه و استاد دانشگاه به تبیین روش‌های هوشمندانه و هنرمندانه مولوی در استفاده از طنز برای انتقال مفاهیم عمیق عرفانی و اخلاقی پرداخت.
وی با اشاره به جایگاه رفیع مولوی در ادبیات جهان، اظهار کرد: مولانا در مثنوی معنوی، تنها یک عارف و شاعر نیست بلکه او یک معلم و مربی چیره‌دست است که از کیمیای طنز، تمثیل و حکایت برای رساندن پیام خود به همهٔ اقشار، از عامه مردم تا طلبه‌های علوم دینی، بهره می‌برد. در واقع طنز مولانا، طنزی نمکی و در عین حال عمیقاً تأمل‌برانگیز است.

قلب طنز در آثار مولانا بر محور «ناسازگاری‌ها» می‌تپد
وی در تحلیل مبانی طنز مولوی، افزود: قلب طنز در آثار مولانا بر محور «ناسازگاری‌ها» می‌تپد. او با هنرمندی، عناصر به ظاهر متضاد را در کنار هم می‌نشاند؛  از جمله آن می‌توان به تضاد میان مفاهیم معنوی و مظاهر دنیوی، عناصر مقدس و امور عادی، یا ادعاهای بزرگ و واقعیت‌های سادهٔ زندگی اشاره کرد. این ناسازگاری‌ها در قالب یک حکایت یا تمثیل، هم مخاطب را می‌خنداند و هم ژرفای یک حقیقت را به او نشان می‌دهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به نمونه‌های عینی طنز در آثار مولوی، تصریح کرد: مولانا از نشانه‌ها و عناصر ملموس و حتی مقدس مانند محراب، سجده و نماز در کنار اموری مانند رقص و موسیقی استفاده می‌کند تا با ایجاد یک «تماس جدید» و به هم ریختن انتظارات ذهنی مخاطب، او را به تفکر وادارد. این همان هنر بی‌نظیر او در مجسم کردن مفاهیم انتزاعی برای فهم آسان‌تر است. گویی او مفاهیم پیچیدهٔ ریاضی عرفان را با یک «مداد» برایمان ترسیم می‌کند.
دکتر امینی. در پایان خاطرنشان کرد: هدف نهایی مولانا از این همه ظرافت‌های هنری، تنها خنداندن نیست؛ بلکه ایجاد درکی فراتر از عقل محض و هموار کردن مسیر شهود و دل برای درک حقیقت است. طنز او دارویی است شیرین که مرکب حکمت را در جان مخاطب می‌نشاند.