جایگاه خودشناسی در هندسه معرفت دینی؛ از اصلاح فرد تا تعالی جامعه

به گزارش آستان نیوز، حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی زمانی‌فرد، استاد سطح خارج فقه و اصول و عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، در مدرسه علمیه میرزاجعفر دانشگاه علوم اسلامی رضوی به تبیین موضوع «ژرفای خودشناسی و معماری سرنوشت»، پرداخت.

وی با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین پرسش‌های فلسفی گاهی از دغدغه‌های روزمره انسان فاصله دارد، گفت: میان شناخت غایت هستی و تصمیم‌های سرنوشت‌ساز زندگی، پلی منطقی و ضروری وجود دارد و ساختن آینده‌ای معنادار بدون پیمودن این پل، ممکن نیست.

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، خودشناسی را «مصالح اولیه معماری سرنوشت» دانست و تأکید کرد، تعیین مسیر زندگی باید با شناخت دقیق نفس انسان و هماهنگی با هدف آفرینش، همراه باشد.

وی در ادامه با بیان اینکه، «اصلاح جامعه در گرو اصلاح فرد است»، گفت: اصلاح فرد نیز بدون شناخت دقیق خود ممکن نخواهد بود و همین امر جایگاه اساسی خودشناسی در معارف دینی را، روشن می‌کند.

حجت‌الاسلام و المسلمین زمانی‌فرد، گفت: در روایات ما، خودشناسی سودمندترین معرفت شمرده شده است؛ چنانکه امیرمؤمنان (ع) فرمودند: أنفع المعارف معرفة النفس

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، سپس هدف آفرینش انسان را بر اساس دلایل عقلی و نقلی تشریح کرد و یادآور شد: بنابر مبانی توحیدی، بندگی خداوند مقصد نهایی انسان است و آیه ۵۶ سوره ذاریات نیز به صراحت انسان و جن را برای بندگی، معرفی می‌کند.

وی افزود: تحقق بندگی در تجربه عملی انسان از طریق اختیار و انتخاب رخ می‌دهد و سرنوشت هر فرد، حاصل جمع لحظه‌هایی است که در آنها انتخاب می‌کند.

زمانی‌فرد با اشاره به اهمیت «انتخاب آگاهانه» در زندگی، به تشریح چهار مرحله انتخاب صحیح پرداخت و آن را با مثال «انتخاب رشته تحصیلی»، توضیح داد.

وی مرحله نخست را «شناخت» دانست و گفت: شناخت خود و شناخت رشته هر دو ضروری است؛ زیرا ۲۵ درصد ناکامی دانشجویان، ریشه در بی‌علاقگی به رشته دارد. مرحله دوم از نظر وی «پذیرش» انتخاب است؛ مرحله‌ای که فرد باید پس از اطمینان از درستی انتخاب، آن را بپذیرد و از تردید میان گزینه‌ها فاصله بگیرد. مرحله سوم «هدف‌گذاری» عنوان شد؛ وی تأکید کرد که دانشجو باید پس از انتخاب رشته، اهداف میانی و نهایی خود را مشخص کند تا مسیر پیش‌رو روشن و انگیزه‌بخش باشد. مرحله چهارم نیز «تلاش» برای رسیدن به اهداف معرفی شد؛ مرحله‌ای که بدون آن هیچ شناخت و انتخابی، به ثمر نمی‌رسد.

حجت‌الاسلام و المسلمین زمانی‌فرد، در پایان خاطرنشان کرد: برای انسان چیزی نمی‌ماند جز آنچه در مسیر رسیدن به هدف خود تلاش می‌کند.

سرنوشت آینده ما در گرو انتخاب‌های امروز ماست و این انتخاب‌ها بدون خودشناسی، ممکن نخواهد بود.