آثار مکتوب آیت‌الله میلانی، نشان‌دهنده رویکردی کاملاً فیلسوفانه است

به گزارش آستان نیوز، حجت‌الاسلام والمسلمین علی رضایی تهرانی، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، در نشست علمی تخصصی «دیدگاه‌های قرآنی، کلامی و فلسفی آیت‌الله‌العظمی میلانی» با محوریت «عقلانیت شهودی»، به تبیین یکی از ابعاد کمتر مورد توجه قرارگرفته شخصیت این مرجع عالی‌قدر پرداخت.

وی با بیان اینکه بعد فلسفی و عرفانی آیت‌الله‌العظمی میلانی در سایه شهرت فقهی ایشان قرار داشت، گفت: آیت‌الله میلانی از نظر فلسفی از چهره‌های برجسته حوزه‌های علمیه نجف و مشهد بود و نزد استادان برجسته‌ای همچون مرحوم آیت‌الله سید حسین بادکوبه‌ای تلمذ داشت؛ همچنین علامه طباطبایی و امام خمینی (ره) نیز از محضر ایشان بهره برده بودند.

حجت‌الاسلام رضایی تهرانی، با اشاره به آثار مکتوب آیت‌الله میلانی، افزود: مجموعه پاسخ‌های ایشان به بیش از ۱۱۰ پرسش در حوزه‌های قرآنی، کلامی و فلسفی نشان می‌دهد که پاسخ‌ها واجد ساختار و عمق کاملاً فیلسوفانه است و پذیرش حکمت متعالیه صدرایی در آنها به‌روشنی دیده می‌شود.

عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی، دلایل مکتوم ماندن بعد عرفانی و شهودی آیت‌الله میلانی را برشمرد و گفت: اصل «کتمان» در سلوک عرفانی، روحیه شخصی ایشان در گمنامی و پرهیز از شهرت و نیز فضای علمی سخت‌گیرانه نسبت به فلسفه و عرفان در نجف و مشهد، از عوامل اصلی پنهان ماندن این بُعد بود؛ تا جایی که حتی کلاس‌های پرجمعیت ایشان در مقاطعی با فشار‌ها به تعداد اندکی از شاگردان محدود شد.

وی با تأکید بر اینکه آیت‌الله میلانی تنها به تقریب مذاهب بسنده نمی‌کرد، تصریح کرد: ایشان بر وحدت حوزه‌های علمیه اصرار داشت و از هر اقدامی که می‌توانست بهانه‌ای برای تشدید اختلافات علمی و مذهبی فراهم کند، پرهیز می‌کرد.

حجت الاسلام رضایی تهرانی، با تبیین مفهوم عرفان، گفت: عرفان دارای اطلاقات گوناگون است؛ از سلوک عملی گرفته تا عرفان نظری و علم حضوری. بر اساس شواهد متعدد، آیت‌الله میلانی اهل سلوک عملی، آشنا با عرفان نظری، معتقد به مبانی‌ای، چون وحدت شخصی وجود، فنا فی‌الله و اسفار اربعه با قرائت عرفانی بود و این شاخصه‌ها، نشان‌دهنده پذیرش عقلانیت شهودی در اندیشه ایشان است.

وی با اشاره به شهادت بزرگان حوزه درباره مقام معنوی آیت‌الله میلانی، افزود: نقل‌های معتبر از شخصیت‌هایی همچون آیت‌الله حاج موسی شبیری زنجانی و شاگردان نزدیک ایشان، بر وجود کرامات، ریاضت‌های نفسانی و حالات شهودی دلالت دارد؛ همچنین شاگردی چندساله مرحوم آیت‌الله قاضی، تأثیر عمیقی در سلوک اخلاقی و رفتاری ایشان بر جای گذاشت.

این استاد حوزه علمیه در پایان خاطرنشان کرد: اگر شرایط اجتماعی و علمی برای گسترش مباحث فلسفی و عرفانی مهیاتر بود، امروز جایگاه آیت‌الله‌العظمی میلانی (ره) به‌عنوان یکی از چهره‌های برجسته عقلانیت شهودی و حکمت صدرایی بیش از پیش شناخته می‌شد؛ با این حال، آثار و شواهد موجود، گواه روشنی بر عمق معرفتی و شهودی این مرجع بزرگ است.