نشست علمی «اعتاب مقدس؛ میراث ماندگار» برگزار شد

به همت گروه مطالعات اجتماعی اعتاب مقدس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نشست علمی «اعتاب مقدس؛ میراث ماندگار» برگزار شد.

به گزارش آستان‌نیوز، دکتر مرتضی انفرادی، مدیر گروه مطالعات اجتماعی اعتاب مقدس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در این نشست که هم زمان با روز بزرگداشت سلمان فارسی در نمایشگاه دائمی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به معرفی مزار این بزرگوار و ارائه گزارشی از بازدیدی که از مزار سلمان در شهر مدائن انجام شده بود پرداخت.
وی عنوان کرد: سلمان فارسی از اشخاص بسیار مهم در تاریخ اسلام است و در منابع حدیثی از ایشان به سلمان محمدی یاد شده است.
سلمان در منابع تاریخی، اصالتی ایرانی دارد و آنچه که محتمل است اهل اصفهان بوده و از همین رو تندیس این چهره اسلامی، توسط یک هنرمند اصفهانی ساخته شده و در این شهر نصب شده است.
انفرادی در ادامه به جایگاه سلمان در منابع شیعی و اهل سنت اشاره کرد و افزود: پیامبر اکرم(ص) درباره فضائل و مقام سلمان فارسی نقل فرموده‌اند، «سلمان از ما اهل‌بیت(ع) است»، برخی از امامان شیعه همچون امام علی(ع)، امام سجاد(ع) و امام باقر(ع) نیز این حدیث را به‌صورت مستقل و یا به نقل از رسول‌الله(ص) بیان کرده‌اند. ماجرای حفر خندق در جنگ احزاب و سخن عمر بن خطاب درباره عرب نبودن سلمان، برخی از حوادثی بود که درباره علت صدور این حدیث از رسول‌الله(ص) گزارش شده است و اهل سنت نیز برای سلمان فارسی، جایگاه ویژه‌ای قائل هستند.
وی تصریح کرد: وی در سال 35 هجری قمری دار فانی را وداع گفته و بحث سن و عمر ایشان را برخی بین 250 تا 300 سال روایت کرده‌اند و احادیث مختلفی در این خصوص نقل شده است اما یکی از مورخین نیز سن او را زیر 100 سال ذکر کرده است.
این پژوهشگر ادامه داد: مدائن که مزار سلمان فارسی در آن واقع شده است، شهری در 32 کیلومتری جنوب بغداد است و از نظر معماری طاق کسری بزرگترین طاق گِلی جهان و از افتخارات ایرانیان است.
در مزار سلمان پژوهشگاهی موجود است که کتابهای متعددی با محوریت سلمان فارسی، همچون «درالسلمان فی معارف القرآن»، «مصابیح سلمان» و ... به چاپ رسیده است.

اهمیت رویکردهای میراثی در تعامل با عتبات عراق

رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، نیز در ادامه این نشست، به اهمیت رویکردهای میراثی در تعامل با عتبات عراق اشاره کرد و گفت: در کشور عراق مراکز پراکنده‌ای کار میراثی انجام می‌دهند.
دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی، تصریح کرد: نسخه‌های نفیسی از قرن 7 و 8 در کتابخانه علامه امینی نجف اشرف موجود است که مرکز پژوهشی بزرگ و قوی دارد، در واقع بیش از 70 درصد فعالیت های احیای تراثی که در عراق صورت می‌گیرد ،مربوط به عتبه عباسی است.
وی ادامه داد: حوزه میراثی عتبه عباسی چند بخش کاملا متفاوت را در بر می‌گیرد، بخشی با عنوان هیئت عالی احیا تراث دراین حوزه فعال است و بخشی نیز به تازگی با عنوان مدرسه عالی مطالعات میراث اسلامی ایجاد شده است که کارگاه‌های آموزشی در قالب دوره‌های یک ماهه و سه ماهه ، برگزار می‌کند.
حسن آبادی افزود: بخش دیگر فعال در حوزه میراثی عتبه عباسی، بخش معارف اسلامی و امور فرهنگی است که به پژوهش هایی در حوزه نسخ خطی و احیا آن اختصاص دارد، حوزه معارف انسانی و اسلامی نیز بخش دیگری است که چند مرکز منطقه‌ای میراثی را در کشورهای مختلف ایجاد کرده و شامل امور فکری و فرهنگی می‌شود و دارای کتابخانه و دارالمخطوطات است که حدود 6 هزار نسخه خطی دارد و مشابه فعالیت هایی است و حدود 400 نیروی فعال دارد.
به گفته وی ، فعالیت‌های میراثی و منطقه‌ای نیز زیر مجموعه حوزه معارف انسانی و اسلامی با عنوان مرکز الوافی در حال انجام است که وظیفه‌اش مصاحبه، اسناد شهدای انتفاضه و عراق است و بیش از 80 جلد کتاب در این خصوص به چاپ رسیده است.
حسن‌آبادی با بیان این که مخازن خطی عراق در حوزه سندخوانی به ویژه سندهای فارسی دچار مشکل هستند، گفت: در بخش مرمت نیز 20 نیرو مشغول به کار هستند که در ایران آموزش دیده‌اند و از امکانات خوبی برخوردارند.
وی با اشاره به اینکه احیای میراث به عنوان دغدغه اصلی آستان قدس رضوی مطرح نیست، گفت: یکی از ضعف‌های ما در این است که در حوزه احیا تراث فعالیتهای اندکی صورت گرفته است، با توجه به اینکه ما در حوزه منابع، خریداری نسخ و تجربه احیا تراث ظرفیت بسیار خوبی داریم، اما متاسفانه کار احیاء تراث دغدغه اصلی ما نبوده است.
رئیس اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ادامه داد: یکی از وظایف گروههای بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی احیا تراث است و از همین رو همه گروه‌های پژوهشی بنیاد باید به این مهم توجه داشته باشند.