تلویزیون اینترنتی آستان نیوز
به گزارش آستان نیوز، این فقیه عالیقدر در این گفتوگو با رسانه آستان قدس رضوی وجوه «عالم آل محمد(ع)» بودن امام رضا(ع) را تبیین کرده است که در ادامه مرور می کنیم.
جناب استاد، یکی از القاب امام رضا(ع)، «عالم آلمحمد(ع)» است. با عنایت به اینکه ائمه(ع) از منظر «علم» تفاوتی با هم ندارند و از طرفی، بخش مهم معارف و آموزههای دینی و تراث شیعی از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به دست ما رسیده است، توضیح بفرمایید که دلیل اختصاص این لقب به حضرت ثامنالحجج(ع) چیست؟
همانطور که اشاره کردید، ائمه(ع) از نظر علم تفاوتی با هم ندارند و بیشتر علوم اسلامی هم از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به دست ما رسیده است؛ اما تفاوتی که باعث میشود لقب «عالم آلمحمد(ع)» به امام رضا(ع) اختصاص یابد این است که آشکارشدن علم آن دو امام بزرگوار منطقهای بود و آشکارشدن علم امام رضا(ع)، جنبۀ جهانی پیدا کرد و همۀ گروهها و فِرق و ادیان به این نکته معترف شدند. میدانید که مأمون، علیه اللعنه، مجلسی با حضور بزرگان ادیان و نحلههای فکری برپا کرده بود که طبق روایتی حدود چهار هزار نفر در آن شرکت کردند. هدف از برگزاری نشستِ بهظاهر علمی، تخریب وجهل امام رضا(ع) نزد مردم و شرکتکنندگان بود. حتی گزارشی داریم مبنی بر اینکه مأمون به شرکتکنندگان دستور داد که بعد از ورود امام(ع) به مجلس که ظاهراً در باغی بزرگ برپا شده بود، به آن حضرت اعتنا نکنند و احترام نگذارند، اما قضیه برعکس شد. بعد از ورود امام رضا(ع)، نهفقط همۀ جمعیت به احترام امام(ع) از جا برخاستند، بلکه ناگاه سکوت فراگیری در آنجا حاکم شد و حتی پرندگان نیز از خواندن و تولید صدا بازماندند. در پی این اتفاق، جلسۀ بحث و مناظره برپا شد و امام رضا(ع) به سوالات پیروان ادیان با استفاده از منابع علمی خودِ آنها پاسخ فرمود؛ برای یهودی، تورات خواند، برای مسیحی انجیل و همینطور بقیه حاضران در مجلس که سوالاتی طرح و پاسخش را دریافت کردند. این اتفاق باعث شد که علم امام رضا(ع) برای همه روشن شود و همۀ عالَم معترف به علم امام(ع) شوند. البته اگر دیگر امامان(ع) هم در آن جلسه بودند، این اتفاق میافتاد، چون همانطور که اشاره شد، علم ائمه(ع) یکی است.
علاقهمندیم با یکی از ویژگیهای کمتر شنیدهشدۀ عالم آل محمد(ع) هم بیشتر آشنا شویم و آن تصحیح کتابهای روایی توسط امام رضا(ع) است. لطفاً در اینباره توضیحاتی ارائه بفرمایید.
یکی از خدمات ارزشمند و مهم امام رضا(ع) به علوم اسلامی، پالایش کتب روّات است. رسم روّات این بود که خدمت ائمه(ع) میرسیدند، چه در جلسات خصوصی و چه عمومی و بعد مطالبی را که در آن مجلس میشنیدند، ثبت و ضبط میکردند. گاه پیش میآمد که امام(ع)، خود فرمان کتابت صادر میفرمود. مثلاً دربارۀ کتاب «توحید مفضل» داریم که وجود مقدس امام صادق(ع)، به مفضل امر فرمود که قلم و دوات بیاور و آنچه را میگویم ثبت کن. خیلی از روّات اینطور عمل میکردند و به این ترتیب، کتابهایی تولید شد که به آنها «اصول اربعمائه» میگوییم که برای طلاب ارجمند آشناست. گاهی پیش میآمد که فردی در یکی از جلسات درس ائمه(ع) حاضر نبود. روز بعد میآمد و به یکی از حاضران روز قبل مثلاً به زراره میگفت که یادداشتهایش را بدهد تا او هم بتواند نسخهبرداری کند. این افراد که درصدد نسخهبرداری برمیآمدند، گاهی افراد درستی نبودند و گاه از خودشان چیزی به آن دفتر اضافه یا از آن کم میکردند. یکی از کارهای بسیار مهم حضرت ثامنالائمه(ع) این بود که کتابهای روّات را از چنین تحریفاتی پالاش فرمود و این از خدمات بسیار بزرگ آن حضرت به جهان اسلام است.
تلویزیون اینترنتی آستان نیوز