نقش روایتگری در هویت‌سازی دینی و فرهنگی زائران

عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد، به کارکردهای فرهنگی و هویتی روایتگری در زیارت اشاره کرد و گفت: روایت‌گری به هویت‌سازی دینی و فرهنگی زائران کمک می‌کند و تجربه زیارت را، غنی‌تر می‌سازد.

به گزارش آستان نیوز، دکتر شیما ابراهیمی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد، در نشست علمی «کارکرد روایتگری در حوزه زیارت و متون رضوی» که 21 اسفندماه به همت معاونت پژوهشی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، به اهمیت «روایتگری در زیارت»، اشاره و خاطر نشان کرد: روایتگری، ابزاری برای انتقال مفاهیم دینی، معنوی، فرهنگی و تاریخی است.

زیارت یک تجربه عمیق معنوی و فرهنگی

وی ادامه داد: زیارت، فراتر از یک عمل عبادی، یک تجربه عمیق معنوی و فرهنگی است.
متون رضوی نیز حاوی داستان‌ها، کرامات و مضامین ادبی - عرفانی هستند که از طریق روایتگری، به زائران، منتقل می‌شود.
ابراهیمی، تقویت باورهای دینی زائران از طریق روایت‌های زیارتی، مستندسازی خاطرات زائران و خادمان، تدوین راهنماهای زیارتی مبتنی بر روایت‌های مستند تاریخی و ارائه مجدد و بازآفرینی حکایات قدیمی و شیوه‌های نوین را، برخی از کارکردهای فرهنگی و هویتی روایتگری در زیارت برشمرد.

به گفته وی، روایتگری ابزار مهمی برای آموزش و پژوهش در حوزه زیارت و متون رضوی است و توسعه مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه سیاست‌پژوهی و روایت‌های حرم‌شناسی، تدوین منابع آموزشی برای دانشجویان و پژوهشگران برای آشنایی با ادبیات زیارت و تحلیل نقش زیارت در ادبیات سفرنامه‌نویسی و... برخی از کارکردهای روایتگری در حوزه آموزش و پژوهش، است.
ابراهیمی، در ادامه به تبیین کارکردهای روایتگری در حوزه رسانه‌ای و دیجیتال، معنوی و تربیتی، زائران غیرایرانی و زائران کودک‌ونوجوان پرداخت و بر زمینه‌های همکاری مشترک بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی و دانشگاه فردوسی، تأکید کرد.
وی تحقیق و تدوین تخصصی در روایتگری زیارت، مستندسازی تاریخی شفاهی زائران و خادمان حرم مطهر رضوی، مطالعه سبک‌های ادبی در متون زیارتی، تولید محتوای آموزشی و دیجیتال و طراحی، توسعه نرم‌افزارهای روایتگری دیجیتال، ساخت مستندها و پادکست‌های ادبی و روایی درباره زیارت، تولید محتوای چندرسانه‌ای برای غیرفارسی‌زبانان و... را، برخی از زمینه‌های همکاری مشترک بین این دو مجموعه، ذکر کرد.

لزوم تشکیل کارگروه روایتگری در بنیاد پژوهش‌های اسلامی

دکتر احد فرامرز قراملکی، رئیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نیز در ادامه این نشست، به تشکیل کارگروه روایتگری در حوزه زیارت تأکید کرد و گفت: یکی از زخم‌هایی که امروز جامعه بر تن دارد ناشی از عدم گفت‌وگوست و گفت وگو با زبان روایت گری ،بسیار موثرتر از، گفت وگو با زبان علمی است.
وی، ادامه داد: ما در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به دنبال روایتگری هستیم و در نظر داریم در سال 1404 این بحث را به صورت جدی، دنبال کنیم.
قراملکی، ادامه داد: البته دشوار است که به مبانی علمی پایبند باشیم و درعین‌حال روایت‌گرایانه حرف بزنیم؛ اما شدنی است و غیرممکن نیست، در واقع روایت‌ها بیشتر از زمینه‌های دیگر، نقاشی‌های ما را در ذهنمان ایجاد می‌کنند و باورها و احساسات و رفتارها تابع آن هستند، همچنین روایت با گذار تاریخی گزارش‌های علمی، تفاوت جدی دارد.