معرفی استراتژی‌های کلان برای خلق ارزش‌های مشترک در کتابخانه‌های بزرگ ایران

استاد دانشگاه فردوسی مشهد، در دوره آموزشی کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی، استراتژی‌های کلان برای خلق ارزش‌های مشترک در کتابخانه‌های بزرگ ایران را، معرفی کرد.

به گزارش آستان نیوز، دوره آموزشی «پویاسازی، کیفیت‌بخشی و تأثیرگذاری کتابخانه‌های عمومی بر پایه مدل تفکر سیستمی» با حضور دکتر رحمت‌الله فتاحی، مدرس علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و جمعی از مدیران و کارشناسان سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، یکشنبه، 18 خردادماه 1404، در تالار اندیشگاه رضوی کتابخانه مرکزی این آستان مقدس، برگزار شد.
فتاحی در این برنامه، ابتدا به طرح پرسش‌هایی همچون «آیا چشم‌انداز روشنی از آینده کتابخانه‌ها داریم؟ آیا استراتژی‌های کارآمدتری برای خدمت به جامعه کاربران می‌شناسیم؟ آیا می‌دانیم در حال حاضر در کتابخانه‌ها چه ارزش‌هایی داریم و چه ارزش‌هایی را می‌توانیم خلق کنیم؟»، پرداخت.
وی بیان کرد: ابتدا باید بپذیریم که کتابخانه‌ها به منزله نهادهای پشتیبان و ارزش‌آفرین هستند که حمایت از رشد جامعه، فرهنگ، آموزش و پژوهش، هدف کلان آنها است.
همچنین کتابخانه، یک سیستم ارزش‌آفرین در فرایند پشتیبانی از فعالیت‌های جامعه است.
این مدرس، از ظهور فضای اطلاعاتی نو، متفاوت و دارای ارزش افزوده به‌عنوان یکی از تحولات ارزش‌آفرین نام برد و افزود: اکنون باید دید ارزش چیست و چرا ارزش‌آفرینی، یکی از رویکردهای نوین در جامعه امروز، است.
وی در ادامه، به بیان مطالبی با محوریت مفهوم ارزش در بافت کتابخانه‌ها، مفهوم ارزش افزوده، مزایای ارزش افزوده، قابلیت‌های ایجاد ارزش افزوده بر پایه داده، اطلاعات و دانش و خلق ارزش، پرداخت.
فتاحی، گفت: برخی از نمونه‌های خلق ارزش افزوده شامل اشتراک منابع و امانت بین‌کتابخانه‌ای، طراحی پایگاه‌های مشترک (از جمله فهرستگان‌ها)، راه‌اندازی پایگاه‌ها و پرتال مشترک، خرید متمرکز پایگاه‌های اطلاعاتی، سازماندهی متمرکز اطلاعات، تولید کتاب‌شناسی‌ها و نمایه‌های تخصصی، دیجیتال‌سازی منابع و دسترسی باز به آنها و...، می‌شود.
وی با اشاره به نوع‌شناسی ارزش‌ها در کتابخانه اعم از ارزش‌های محسوس و نامحسوس، تصریح کرد: موارد «کارکنان، کاربران»، «برنامه‌ها، فرایندها»، «منابع، پایگاه‌ها»، «فضاها، تجهیزات»، «تعاملات، خدمات» و «بازخوردها، ارزیابی‌ها»، از زمینه‌های کلی و مصداق‌های خلق ارزش، به شمار می‌آید.
این مدرس علم اطلاعات و دانش‌شناسی همچنین با محوریت چگونگی خلق ارزش‌های نو، نقش کاربران در خلق ارزش و چه ارزش‌هایی از پایگاه‌های اطلاعاتی کسب می‌شود، نکاتی را، بیان کرد.
وی در ادامه، با طرح پرسش «دررابطه‌با کتابخانه‌ها در سطح کلان، چه استراتژی‌هایی برای خلق ارزش‌های مشترک وجود دارد؟»، نظرات حاضران در این دوره آموزشی را جویا شد، سپس به معرفی استراتژی‌های خلق ارزش، پرداخت.

زمینه‌های عملی خلق ارزش در کتابخانه‌ها

فتاحی در این دوره آموزشی، از موارد «نیازشناسی و گزینش محتوا»، «فراهم‌آوری و تولید محتوا»، «سازماندهی و پردازش محتوا»، «ارائه خدمت و اشاعه محتوا»، «سنجش و ارزیابی محتوا و خدمات» و «آموزش و یادگیری»، به‌عنوان زمینه‌های عملی خلق ارزش در کتابخانه‌ها، نام برد.
وی همچنین به نکاتی با محوریت روش‌های ارتقای ارزش‌های کتابخانه به‌عنوان یک سیستم، دانش سازمان مادر و ارزش افزوده آنها، اشتراک داده‌های پژوهشی، استراتژی در عرصه داده‌های پژوهشی و اشتراک داده‌های حرفه‌ای، اشاره کرد.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد در پایان این نشست، پیشنهادهایی برای خلق ارزش‌های مشترک همچون تشکیل کمیته ویژه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کتابخانه‌ها(در سطح سازمان و سطح ملی)، بازنگری در برنامه‌های کنونی، تدوین استراتژی در دو سطح کلان و خرد برای خلق ارزش‌های مشترک، شناسایی ظرفیت‌های خلق ارزش در سه حوزه آموزش، پژوهش و حرفه‌مندی و...، ارائه داد.