مروری بر تاریخچه هتک حرمت حرم مطهر رضوی

حرم مطهر امام رضا (ع)، همواره موردتوجه مردم ایران و شیعیان جهان بوده و بنا بر اسناد تاریخی، در دوره‌های مختلف چندین بار از سوی برخی کشورهای سلطه گر و تشکیلات مختلف مورد حمله و هتک حرمت قرار گرفته است.

به گزارش آستان نیوز، به مناسبت سالروز واقعه توپ بستن گنبد مطهر امام هشتم (ع) توسط عمال روسیه تزاری در دهم ربیع‌الثانی سال ۱۳۳۰ هجری قمری، با دکتر ابوالفضل حسن‌آبادی، پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی و محقق حوزه اسناد تاریخی نسخ خطی آستان قدس رضوی، گفت‌وگویی صورت‌گرفته است که در ادامه می‌خوانیم:لطفاً به تاریخچه و دلایل حملات و هتک حرمت‌ به بارگاه منور رضوی اشاره بفرمائید.

تاریخچه حملات و هتک حرمت‌های صورت‌گرفته به بارگاه منور رضوی نشان می‌دهد، حرم «غریب‌الغربا (ع)» در طول تاریخ بیش از ۱۲۰۰ ساله خود، بارها هدف کینه ‌ورزی‌ها و تهاجمات مختلف، اعم از قومی، حکومتی و تروریستی، قرار گرفته و زائرانش به شهادت رسیده‌اند. این وقایع نشان‌دهنده اهمیت و مرکزیت همیشگی این مکان مقدس، برای شیعیان و ملت ایران است.
تاریخچه‌ای از نخستین حملات به حرم مطهر رضوی را توضیح دهید.

بر اساس مستندات تاریخی، بارگاه مطهر رضوی، برای اولین‌بار در سال ۵۴۸ هجری قمری مورد تهاجم «غوزها» (از اقوام غیرایرانی) قرار گرفت.
جدی‌تر از این، حمله لشکر «ازبک‌ها» در سال ۹۹۶ هجری قمری بود که طی آن، شهر مشهد حدود ۱۰ سال در تصرف آنان ماند و منجر به شهادت عده‌ای از زائران در قسمت بالاسر ضریح مطهر شد. همچنین، در جریان «فتنه سالار» بین سال‌های ۱۲۶۳ تا ۱۲۶۷ هجری قمری نیز، شورشیان قصد استفاده از خزائن و طلای حرم، برای امور نظامی را داشتند.

واقعه به توپ بستن گنبد توسط روس‌های تزاری در چه تاریخی رخ داد؟

یکی از تلخ‌ترین و مهم‌ترین حملات تاریخی، واقعه به توپ بستن گنبد حرم مطهر توسط عمال روسیه تزاری در تاریخ دهم ربیع‌الثانی سال ۱۳۳۰ هجری قمری است. نیروهای روس در این واقعه، از نقاط مختلف شهر مانند باغ خونی و بالا خیابان، به حرم حمله کردند.
شواهد تاریخی نشان می‌دهد، توپ‌بندی منجر به شهادت تعدادی از زائران شد که تعداد قربانیان بین ۶۰ تا ۸۰۰ نفر، ذکر شده است که پس از این واقعه، حرم مطهر برای سه روز بسته ماند.
نقشه دقیقی از استقرار نیروهای روسی و توپ‌ها توسط «میرزا طاهر مُصّنع رضوی»، مُشرِف روشنایی وقت حرم، ترسیم شده که در مدیریت اسناد آستان قدس، نگهداری می‌شود.

یکی از هتک حرمت‌ها به بارگاه منور رضوی در دوره پهلوی اول، فاجعه کشتار در مسجد گوهرشاد بود. دراین‌خصوص نیز توضیحاتی بفرمائید.

در دوره حکومت پهلوی اول، در تیرماه سال ۱۳۱۴ شمسی، واقعه مسجد جامع گوهرشاد رخ داد. مردم در اعتراض به قانون تغییر لباس رضاخان، در این مسجد متحصن شدند. نیروهای نظامی و انتظامی به دستور دولت با تجهیزات کامل، توپ و سلاح‌های خودکار به محاصره مسجد پرداختند و سرانجام در ۲۱ تیر ۱۳۱۴، این تحصن را به خاک و خون کشیدند.منابع تاریخی، تعداد کشته‌شدگان و مجروحان این فاجعه را افزون بر ۸۵۰ نفر، ذکر کرده‌اند.

دلایل حمله به حرم مطهر، در جریان انقلاب اسلامی چه بود؟

در تاریخ ۲۹ آبان سال ۱۳۵۷ شمسی، در بحبوحه نهضت انقلاب اسلامی، عوامل رژیم پهلوی دوم، به‌صورت وحشیانه‌ای به حرم مطهر امام رضا (ع) حمله کردند.
شاهدان عینی گزارش داده‌اند که سربازان رژیم تا داخل رواق‌ها آمده و تیراندازی کرده‌اند. آثار گلوله بر روی ایوان طلا و مرمرها و سقف‌های داخل حرم قدسی نشان از شدت این حمله دارد که مردم در آن زمان شعار می‌دادند: «قبر امام هشتم (ع) گلوله‌باران شده».