منطقه ویژه اقتصادی سرخس؛ دروازه ایران به شرق جهان

در شرایطی که توازن قدرت اقتصادی جهان به‌سوی شرق در حال جابه‌جایی است، ایران می‌تواند از ظرفیت‌های کم‌نظیر جغرافیایی خود برای ایفای نقشی مؤثر در مسیرهای تجاری جهانی، بهره گیرد.
در این میان، منطقه ویژه اقتصادی سرخس در شمال شرقی کشور، جایگاهی استثنایی دارد. این منطقه، در نقطه اتصال ایران با راه ابریشم نوین و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و حوزه CIS قرار گرفته است؛ موقعیتی که کمتر کشوری از آن برخوردار است. 
از یک نقطه جغرافیایی، ایران می‌تواند با دو جهان اقتصادی ارتباطی مستقیم برقرار کند؛ این همان مزیت ژئوپلیتیکی است که سرخس را به «دروازه ایران به شرق جهان»، تبدیل می‌کند.
سرخس به‌واسطهٔ هم‌مرزی با ترکمنستان و قرارگرفتن در مسیر کریدورهای مهم بین‌المللی، می‌تواند نقشی کلیدی در توسعه ترانزیت و لجستیک ایفا کند. اما صرف برخورداری از موقعیت جغرافیایی ممتاز، برای بالفعل شدن این ظرفیت‌ها، کافی نیست. 
تحقق جایگاه واقعی سرخس نیازمند تدبیر، سیاست‌گذاری هوشمندانه و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌هاست.

در این مسیر، دو رویکرد اساسی باید دنبال شود:
نخست، تحکیم حکمرانی اقتصادی و فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی. آستان قدس رضوی، دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد، مجلس شورای اسلامی و دستگاه‌های اجرایی باید در قالب همکاری‌های بلندمدت، بسترهای قانونی و انگیزشی لازم را برای جذب سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی، فراهم کنند.
دوم، تغییر رویکرد فعالان اقتصادی کشور به سمت تولید صادرات‌محور و حضور هدفمند در بازارهای شرق جهان. 
 تنها با نگاه جهانی و صادراتی بخش خصوصی است که مزیت‌های منطقه آزاد سرخس، به ثمر می‌نشیند.
حذف بوروکراسی‌های زائد، تسهیل فرایندهای سرمایه‌گذاری و ایجاد زیرساخت‌های لجستیکی و حمل‌ونقل، از جمله اقداماتی است که باید، به‌صورت جدی، در دستور کار قرار گیرد.
اکنون فرصت تاریخی و ملی برای ایران فراهم است تا از طریق منطقه ویژه اقتصادی سرخس، نقش فعال‌تری در مسیر راه ابریشم و بازار بزرگ اوراسیا، ایفا کند. 
بهره‌گیری از این موقعیت نیازمند نگاهی ملی و آینده‌نگر است؛ نگاهی که سرخس را نه صرفاً به‌عنوان یک منطقه جغرافیایی، بلکه به‌عنوان نماد اتصال ایران به اقتصاد شرق جهان، ببیند.

محمدرضا رجبی مقدم
مدیرعامل مؤسسه منطقه ویژه اقتصادی سرخس