عیون اخبار الرضا (ع)؛ ترسیم ویژگی‌های امام و جایگاه امامت در سیره رضوی

به گزارش آستان نیوز، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سید سجاد ایزدهی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در مؤسسه آموزشی - پژوهشی امام خمینی (ره)،در پنجاه و هفتمین پیش‌نشست از سلسله‌نشست‌های «همایش کتاب عیون اخبار الرضا (ع) از نگاه فرهیختگان» به تحلیل و بررسی روایات سیاسی و حکومتی در کتاب «عیون اخبار الرضا (ع)» پرداخت و ویژگی‌های برجسته امام را بر اساس روایات این کتاب، شامل علم، حکمت، فهم اجتماعی، قضاوت و داوری، سخاوت، خوش‌خُلقی و جوانمردی دانست. 
وی افزود: تأمین امنیت، عدالت قضایی، رفع فقر و گرسنگی، و پاسداری از حدود الهی از وظایف اساسی امام است. 
دکتر ایزدی جایگاه امامت را «زمام دین»، «نظام المسلمین» و «عزت مؤمنین» تعریف کرد و توضیح داد: قبول طاعات مانند نماز و زکات در منظومهٔ ولایی معنا می‌یابد و ادارهٔ مرزها، بیت‌المال و اجرای احکام، همگی در قلمرو امام قرار دارند.
قیام زید و حدیث سلسله الذهب؛ روایاتی با لایه‌های سیاسی عمیق
مدیرگروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ادامه به تحلیل روایات خاصی پرداخت و گفت: در خصوص قیام زید، تفکیک میان «زیدِ شهیدِ طالبِ رضای آل محمد (ص)» و «زیدالنار» از اهمیت بالایی برخوردار است. 
وی زمینه‌های این قیام و نسبت آن با مبارزه علیه طاغوت را باتکیه‌بر نقل‌های امام رضا (ع) موردبررسی قرارداد. همچنین به حدیث سلسله الذهب اشاره کرد و «لا إله إلا الله حصنی… بشرطها وأنا من شروطها» را تفسیری عمیق دانست که در آن، ولایتِ امام، شرط ورود به حصن توحید تفسیر شده است.

ولایتعهدی امام رضا (ع)؛ اصلاح از درون و دفع فساد

تحلیل‌پذیرش ولایتعهدی توسط امام رضا (ع) از دیگر محورهای موردتوجه حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر ایزدهی بود. وی این اقدام را پذیرشی ناگزیر برای «اصلاح از درون» و کاستن از شر دانست و با استدلال قرآنیِ قصه یوسف (ع) و عزیز مصر، میان «همراهی ابزاری با ظلم» و «حضورِ مأذون برای دفع فساد و احقاق حق» تمایز قائل شد.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در جمع‌بندی مباحث خود، سه ضلع کلیدی در خوانش سیاسی کتاب «عیون اخبار الرضا (ع)» را برشمرد: «ضرورت حکومت» که برهان عقلیِ نیاز جامعه به «قیّم/رئیس» برای اجرای قوانین و صیانت از دین را مطرح می‌سازد، «ویژگی‌ها و وظایف حاکم» که بر اساس سیره رضوی تبیین می‌شود و «نحوه تعامل با حاکم جور» که با رویکرد اصلاحی و دفع فساد صورت می‌گیرد.