ادبیات دینی ما نیازمند نقد جدی است

به گزارش آستان‌نیوز، نشست نقد و بررسی کتاب «من و آقای همسایه» در فروشگاه مرکزی کتاب به‌نشر در تهران میزبان حضور حمید بابایی نویسنده و منتقد ادبی، علیرضا متولی، نویسنده کتاب «من و آقای همسایه» و جمعی از علاقه‌مندان به ادبیات داستانی، بود.

«من و آقای همسایه» یک رمان اجتماعی ایرانی است

نویسنده کتاب «من و آقای همسایه» در این نشست به بیان جزئیات نگارش و ایده اصلی این رمان پرداخت و گفت: من از شاگردان مرحوم استاد امیرحسین فردی بودم و خاستگاه فعالیت‌های فرهنگی‌ام مسجد جوادالائمه (ع) بود. فضای مسجد مسیر زندگی مرا از یک نوجوان انقلابی تندرو به سوی تعادل و کار فرهنگی، سوق داد. علیرضا متولی، با بیان خاطره‌ای از دوران نوجوانی، چگونگی شکل‌گیری ایده این رمان را شرح داد: وقتی پروژه نگارش رمان‌هایی درباره ائمه معصومین (ع) به دبیری آقای مصطفی خرامان از انتشارات به‌نشر، مطرح شد، من داوطلب شدم تا درباره امام جواد (ع) بنویسم. این کتاب در واقع دینی بود که می‌خواستم به آن مسجد و فضای معنوی آن ادا کنم.

«من و آقای همسایه» یک رمان اجتماعی ایرانی است

متولی با تأکید بر اینکه، این اثر یک رمان اجتماعی ایرانی است، نه صرفاً یک رمان دینی، بیان کرد: به نظر من کتاب دینی و غیردینی وجود ندارد. کتاب «من و آقای همسایه» روایت زندگی مردم عادی است. زندگی خانواده‌های ایرانی که آکنده از باور‌های مختلف، از بی‌باوری تا خرده‌باورهاست. من با نگارش، این اثر سعی داشتم آینه‌ای از زندگی جاری در جامعه خودمان را، روایت کنم.

این نویسنده درباره انتخاب راوی دختر نوجوان توضیح داد: این اثر داستان زندگی دختر نوجوانی به نام «افسانه» را پس از فوت پدرش روایت می‌کند. در تمام کارهایم، از «آنیمای» درونم استفاده می‌کنم. من می‌توانم از نگاه یک زن بنویسم و این را نقطه قوت خود می‌دانم. حتی کتاب دیگرم «کنار پنجره» نیز از همین منظر، نوشته شده است.

متولی با اشاره به گذشت ۵ سال از انتشار کتاب، گفت: این اثر حاصل سال‌های عزلت و خانه‌نشینی دوران کروناست که من آن را بار‌ها بازنویسی کردم. امیدوارم خوانندگان با مطالعه این اثر، بخشی از زندگی اجتماعی ایران معاصر را ببینند و از آن لذت ببرند.

در حوزه ادبیات دینی بسیار فقیریم

در این نشست، حمید بابایی، نویسنده و منتقد ادبی، به تحلیل اثر پرداخت. بابایی در ابتدا با اشاره به ژانر اثر گفت: کتاب «من و آقای همسایه» یک رمان واقع‌گرای اجتماعی است که در آن رگه‌های مذهبی وجود دارد و هرچه به پایان نزدیک می‌شویم، این رگه‌ها، پررنگ‌تر می‌شود.

این منتقد ادبی، ادامه داد: راوی داستان «افسانه»، دختری ۱۷ ساله است که پس از فوت پدر، با مادر و برادرش زندگی می‌کند و برای گذران زندگی با چالش‌هایی مواجه است. بابایی به بیان این پرسش که آیا این رمان، یک رمان نوجوان است یا بزرگسال؟ اظهار داشت: به نظر من این اثر برای مخاطبان ۱۷ سال به بالا و حتی مادرانشان می‌تواند جذاب باشد. داستان در دل خود یک عشق همراه با سوءتفاهم و همچنین آموزش‌هایی برای ارتباط گیری و صحبت کردن، دارد. داستان در دل خود یک عشق همراه با سوءتفاهم و همچنین آموزش‌هایی برای ارتباط گیری و صحبت کردن، دارد.

وی در ادامه به تحلیل روایت شناسی اثر پرداخت و گفت:زمان روایت اثر کاملاً معاصر است و مرجعیت راوی نوجوان در بیشتر بخش‌ها، قابل اعتنا است. این منتقد ادبی، با اشاره به وجود عناصر دینی در داستان، بیان کرد: به نظر من، در بخش‌های پایانی، برخی اشاره‌های مستقیم به مفاهیمی مانند توکل و توسل، و نیز صحنه‌هایی مانند رفتن به حرم امام رضا (ع) می‌توانست حذف شود یا با ظرافت بیشتری بیان شود، زیرا خود سیر داستان، بلوغ و تغییر شخصیت را، به خوبی نشان می‌دهد.بابایی در بخش دیگری از سخنانش، رمان «من و آقای همسایه» را، زیرمجموعه‌ای از ادبیات دینی دانست و تصریح کرد: ما در حوزه ادبیات دینی بسیار فقیریم و آثار قابل اعتنا و خوشخوان در این حوزه کم هستند.

این اثر حداقل دارای صحنه‌پردازی، شخصیت‌پردازی و کشش داستانی است و مخاطب می‌تواند از خواندن آن لذت ببرد. ادبیات دینی ما نیازمند نقد جدی است. وی در پایان با قدردانی از نویسنده اثر، ابراز امیدواری کرد که چنین آثاری، بتواند گامی در جهت ارتقای کیفی ادبیات دینی، بردارد. گفتنی است: رمان «من و آقای همسایه» به نویسندگی علیرضا متولی توسط انتشارات به‌نشر منتشر شده است. این اثر روایتی داستانی برای نوجوانان با محوریت مسأله توسل و زندگی امام جواد (ع) است. در این اثر داستان زندگی «افسانه»، دختری نوجوان روایت می‌شود که با چالش‌های خانوادگی، اعتقادی و اجتماعی متعددی روبه‌روست و در این میان، حضور راهنمایی آشنا را در کنار خود، حس می‌کند. این کتاب تاکنون موفق به کسب برگزیده بیستمین جشنواره قلم زرین درسال ۱۴۰۱، برگزیده برترین طراحی گرافیک جلد کتاب در پنجمین دوسالانه نشان شیرازه در سال ۱۴۰۱ و کتاب سال جشنواره شهید حبیب غنی‌پور در سال ۱۴۰۲، شده است.