به گزارش آستان نیوز، در آستانه روز زن و میلاد حضرت فاطمه زهرا (س)، با دکتر منیر تیموری اوغاز دربارهی مسیر پرپیچوخم زندگی، معنای خدمت و تأثیر حضور در سایه حضرت رضا(ع) بر موفقیتهای علمی و شخصیاش به گفتوگو نشستیم.
خانم دکتر، شما چگونه و چه زمانی خدمت در حرم مطهر را آغاز کردید؟
من سالها پیش مدیریت یک دبیرستان را برعهده داشتم و هر روز مسیر کاریام را از کنار حرم مطهر به دبیرستان طی میکردم، پس از جابهجایی، دیگر مسیرم از کنار حرم نمیگذشت. این دوری برایم سخت بود. از حضرت رضا(ع) خواستم توفیقی دهد تا بتوانم در خدمت ایشان و زائران باشم. اوایل، بیشتر خانوادههای دانشآموزانم، کارکنان آستان قدس بودند و دلم میخواست از آنها بخواهم این توفیق را برایم فراهم کنند. تا اینکه در ماههای رجب و شعبان، اولین خدمت من به عنوان خادم صلات در بخش انتظامات نماز آغاز شد و این توفیق سالها ادامه یافت و در بخش انتظامات خواهران و کفشداری خدمت کردم.
همزمانی خدمت در حرم با فعالیتهای علمی و آموزشیتان چگونه ممکن شد؟
من به عنوان دبیر، استاد دانشگاه و پژوهشگر و محقق مشغول کار هستم و چندین مقاله ISI و ملی نیز در کارنامه دارم. اما همیشه در برنامهریزیام، ساعتی برای خدمت در حرم کنار کذاشتهام. حتی زمانی که برای تحصیل در مقطع ارشد به تهران میرفتم، باز هم خدمت در حرم را از دست نمیدادم. معتقدم همراهی خانواده و برنامهریزی دقیق، کلید هماهنگی میان مسئولیتهای مختلف است.
خانم دکتر، معمولاً جامعه تصویر یک استاد دانشگاه و پژوهشگر را در آزمایشگاه و کلاس درس میبینند. اما شما همزمان «خادم حرم» هم هستید. این دو نقش به ظاهر متفاوت، چگونه در زندگی شما هماهنگ میشود؟
خدمت در حرم و فعالیت علمی، هر دو در اصل ایجاد تواضع و فروتنی مشترک هستند. وقتی با تمام اطلاعات علمیات، خود را خادم و خدمتگزار مردم و زائران میدانی، معرفتت نسبت به فضا و زندگی عمیقتر میشود. این دو نقش، نه تنها در تضاد نیستند، که یکدیگر را تکمیل میکنند. علم، نگاه را دقیق میکند و خدمت در حرم، دل را وسیع میکند.
خدمت در حرم، عمیقاً زندگیام را متحول کرد. احساس میکنم سایهی مبارک حضرت رضا(ع) بر زندگیام گسترده شده است. گاهی چیزهایی که به زبان نمیآوریم را حضرت به ما عطا میکند. مهمتر از آن، این خدمت به ما یاد میدهد که لباس خدمت را به لیاقت نمیپوشیم، بلکه حضرت به کرامت عطا میکند. بعد از سالها خدمت، انگار «ارشد خدمت» گرفتهام و برکت آن را در موفقیتهای علمی و شخصیام دیدهام.
میتوانید یک خاطره عینی از همین «کرامت» و نه «لیاقت» در دوران خدمتتان برای ما تعریف کنید؟
قطعا خاطرات زیادی هست و قطعا هر لحظه حضور در حرم، حتی در شلوغترین ایام مثل شبهای قدر یا تحویل سال، شیرینی خودش را دارد. وقتی بتوانی گره از کار زائری بگشایی، لذتی معنوی و ماندگار به انسان دست میدهد که با هیچ لذت مادی قابل قیاس نیست.
حرم مطهر رضوی تنها یک مکان فیزیکی نیست؛ یک دانشگاه تربیتی، یک دارالشفا و یک مرکز تعلیم معنوی است. هر چه ظرفیت وجودیمان را گستردهتر کنیم، بهرهمان از این فیض بیشتر میشود. مانند بارانی که بر همه یکسان میبارد، اما دریافت هر کس به اندازه ظرفش است.
به نظر شما خدمت در حرم، چگونه این «ظرف» را بزرگتر میکند؟ شما افزایش ظرفیت وجودی خود را در زندگی شخصی و علمی چگونه حس کردید؟
خدمت در حرم، مانند بارانی است که مدام میبارد. اگر ظرف وجودیت را باز کنی و با خلوص نیت پذیرا باشی، این باران معنوی، ظرف تو را گستردهتر میکند.
برای من، این افزایش ظرفیت در صبوری بیشتر، فروتنی عمیقتر و نگاه کلنگرانهتر به مسائل نشان داده است. در تحقیقات علمی، عجولانه قضاوت نمیکنم و در زندگی شخصی، برکت وقت و آرامشی را احساس میکنم که با وجود مشغلههای زیاد، از جانب حضرت عطا شده است. مهم نیست چند سال در حرم خدمت کردهای؛ مهم این است که چقدر خدمتت مورد قبول واقع شده است. اگر یک ثانیه از خدمتت مقبول باشد، برای یک عمر کافی است. حرم رضوی دو صاحبخانه دارد: خدا و حضرت رضا(ع). اگر خوبی کنی، دو برابر میگیری و اگر کار ناشایستی باشد، مورد بازخواست قرار میگیری. این احساس مسئولیت، خود بزرگترین ظرفیتساز است.
به عنوان یک پژوهشگر، خدمت در میان زائران از ملیتها و فرهنگهای مختلف، نگاه شما را به پروژههای تحقیقاتیتان (مثل داروهای ضد سرطان) یا روش تدریستان تغییر داده است؟
قطعا. خدمت در حرم به تو یاد میدهد که انسانمحور باشی. وقتی در پژوهش بر روی داروهای ضد سرطان کار میکنی، یا در کلاس درس تدریس میکنی، آنجا هم در حال خدمت به بشریت و دانش هستی. این نگاه خدمتگزاری، مسئولیتپذیری و حساسیت فرد را نسبت به اثربخشی کار افزایش میدهد. در این صورت فقط یک پژوهشگر یا استاد نیستی بلکه خادم هستی.
شما هم مدیریت بحران تدریس میکنید و هم در شلوغترین اوقات حرم (مثل شبهای قدر) خدمت کردهاید. به نظر شما «مدیریت بحران» در آن فضای معنوی و پرشور، چه تفاوتها و شباهتهایی با مدیریت بحران در فضای دانشگاه یا اجتماع دارد؟
در هر دو، آرامش، برنامهریزی و حضور ذهن مهم است. اما یک تفاوت بزرگ وجود دارد؛ در حرم رضوی، احساس میکنیم مدیر واقعی، خود حضرت است. این احساس پشتوانه، اضطراب را به حداقل میرساند و تواناییهای فرد را شکوفا میکند. همچنین، در بحرانهای اجتماعی، اغلب با ترس و هراس مردم روبرو هستیم، اما در فضای حرم، حتی در شلوغی، شکوه ایمان و عشق، انرژی مثبت قدرتمندی ایجاد میکند که مدیریت را بسیار تسهیل میکند. اینجا، بحران، رنگ و بوی امتحان الهی و ظرفیتسازی به خود میگیرد.
خانم دکتر، با توجه به تجربه حضور در ایام پر ازدحامی همچون شبهای قدر، به نظر شما مهمترین عاملی که باید در حرم مطهر به زائر منتقل شود چیست؟
مهمترین عامل، احساس امنیت و آرامش است. زائر باید بداند در این مکان، حتی اگر مسیر یا همراهی را گم کند، در امان است و چیزی به واقع گمشده باقی نمیماند. این اطمینان، استرس را از دل او میزداید. ما در حرم درهای متعددی داریم که همه به سمت مضجع شریف باز میشوند و جمعیت به سمت روضه منوره روان است. مدیریت این جریان انسانی، با توکل به خدا و مدد حضرت رضا(ع) و همکاری تیمهای خدوم ممکن میشود. اما در نهایت، این عنایت خاص خود امام است که از بسیاری حوادث جلوگیری میکند. اگر نگاه او نباشد، چه بسا اتفاقات دیگری رخ دهد. ما فقط ابزاریم و اوست که راهنمایی میکند تا همه چیز به خیر پایان یابد.
این تأثیرگذاری چگونه و در چه حوزههایی اتفاق میافتد؟
وقتی شما در کنار مضجع شریف قرار میگیرید، مثل این است که یک قطعه آهن شما را در میدان مغناطیسی یک آهنربای بسیار قوی قرار داده است. این آهنربا، سرشار از نور، انرژی، علم، معرفت، صبر و تمام سجایای اخلاقی است. هر چه این آهنربا بزرگتر و قویتر باشد و هر چه شما با معرفتتر و خالصتر به حضرت نزدیک شوید، تأثیرپذیری شما بیشتر و سریعتر میشود.
در عمل، این یعنی اگر کمصبر باشید، ظرفیت صبرتان افزایش مییابد. اگر معرفتتان کم باشد، غنی میشود. اگر دانش شما در حوزهای محدود است، گشایشی در فهم و یادگیری پیدا میکنید. حرم، یک کارگاه تربیتی و تکاملی زنده است.
در پایان به عنوان یک زن موفق، نقش زنان را در جامعه امروز چگونه میبینید؟
خداوند ظرافت و عمق ویژهای به زنان عطا کرده است. زنان ایرانی، به ویژه مادران و همسران شهدا، نمونههای درخشانی از این ظرفیت هستند. الگوی نهایی ما حضرت فاطمه زهرا(س) است. زنان امروز باید عالم، با عطوفت و در عین حال بهروز باشند. نمیتوان در دنیای دیجیتال امروز از علم و پیشرفت عقب ماند، زیرا نسل آینده نیازمند مادرانی آگاه و اندیشمند است.
از اینکه در کشوری زندگی میکنم که زنانش عالم، مقتدر و سازنده هستند، خرسندم. برای همه بانوان ایران آرزوی زندگی سرشار از سلامت، سعادت، سرسبزی، سرور، سربلندی، سرزندگی، سازندگی و سخاوت دارم. امیدوارم هر یک از ما، تحت نگاه گرم حضرت مهدی(عج) و با اقتدای به حضرت زهرا(س)، در مسیر تعالی گام برداریم.
تلویزیون اینترنتی آستان نیوز