تبحر اصولی و فقاهتی آیت‌الله‌العظمی میلانی (ره)، الگویی ماندگار برای حوزه‌های علمیه است

به گزارش آستان‌نیوز، حجت‌الاسلام محمدحسن ربانی، استاد درس خارج حوزه مشهد و پژوهشگر برجسته، در برنامه تلویزیونی دارالعلم که از شبکه ۴ سیما پخش شد، با اشاره به جایگاه بی‌بدیل هجرت امام رضا (ع) در شکل‌گیری تمدن علمی خراسان، تأکید کرد: هجرت امام رضا (ع) از مدینه تا مرو، خراسان را به مهد علوم عقلی و نقلی جهان اسلام بدل کرد و از دل این جریان تمدنی، دارالعلم‌ها و مدارس علمی متعددی در حرم مطهر رضوی شکل گرفت.

وی با محوریت بررسی زندگی، زمانه و اندیشه‌های حضرت آیت‌الله العظمی سیدمحمدهادی میلانی (ع)، یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های علمی این مرجع بزرگ را تبحر کم‌نظیر در علم اصول و پهلوانی در عرصه فقاهت دانست و گفت: آیت‌الله العظمی میلانی از فقهایی بود که موافقان و مخالفان بر اعلمیت فقهی او اتفاق نظر داشتند و احکام فقهی او از استحکام و دقت مثال‌زدنی برخوردار بود.

حجت‌الاسلام ربانی، با اشاره به سابقه تحصیلی آیت‌الله میلانی (ره) در حوزه علمیه نجف اشرف افزود: ایشان از شاگردان برجسته و ملازم مرحوم آیت‌الله العظمی شیخ محمدحسین اصفهانی معروف به کمپانی بود و ملازمت علمی طولانی مدت با این استاد بزرگ، شالوده‌ای عمیق از علوم عقلی و نقلی برای آیت‌الله میلانی فراهم کرد.

وی ادامه داد: آیت‌الله العظمی میلانی (ره) پس از سال‌ها تدریس در نجف، با احساس خلأ علمی در حوزه کربلا، به این شهر مهاجرت کرد و نزدیک به ۱۵ سال به تدریس، تربیت شاگردان و مرجعیت عمومی مردم پرداخت، پس از آن، با دعوت علمای مشهد، در جوار حرم مطهر رضوی اقامت گزید و نقش مهمی در احیای حوزه علمیه مشهد ایفا کرد.

این استاد حوزه علمیه، ویژگی ممتاز روش علمی آیت‌الله میلانی (ره) را تطبیق دقیق علم اصول بر فقه دانست و تصریح کرد: ایشان معتقد بود فقیهی که اصول قوی نداشته باشد، فقه استواری نخواهد داشت و از همین رو، در هیچ بحث فقهی وارد نمی‌شد مگر آنکه مبنای اصولی آن را نیز به‌دقت تحلیل می‌کرد؛ روشی که کمتر در میان فقهای معاصر به این سطح از انسجام و اصرار دیده می‌شود.

حجت‌الاسلام ربانی، با اشاره به‌مواجهه آیت‌الله میلانی (ره) با مسائل مستحدثه و اجتماعی، گفت: ایشان در عین پایبندی کامل به منهج فقهای متقدم، نسبت به مسائل نوپدید اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی غفلت نداشت و در استفتائات و احکام صادره، با درک دقیق شرایط زمان و مکان، پاسخ‌هایی مبتنی بر فقه پویا ارائه می‌داد.

وی همچنین جایگاه آیت‌الله‌العظمی میلانی (ره) در صدور احکام حاکم شرع را برجسته دانست و افزود: در موضوعاتی همچون موقوفات، تغییر موضوع وقف، حل اختلافات اجتماعی و مواردی که فتوا کفایت نمی‌کرد، ایشان با شجاعت فقهی و اتکای کامل به اجتهاد مسلم خود، احکام حکومتی صادر می‌کرد؛ احکامی که همواره نزدیک‌ترین برداشت به نیت واقف و مصلحت جامعه اسلامی بود.

این استاد حوزه در بخش دیگری از سخنان خود به نوآوری‌های آموزشی آیت‌الله میلانی اشاره کرد و گفت: تأکید بر ادب طلبگی، آموزش زبان‌های خارجی، توجه به ادبیات فارسی، آشنایی با مصطلح‌الحدیث و فقه‌الحدیث و پرهیز از سطحی‌نگری علمی، از جمله اصلاحاتی بود که ایشان با شجاعت در نظام آموزشی حوزه دنبال کرد.

حجت‌الاسلام ربانی در پایان خاطرنشان کرد: آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی (ره) نمونه‌ای کم‌نظیر از فقیهی جامع‌الاطراف بود که علم، اخلاق، زمان‌شناسی و شجاعت فقهی را در کنار هم جمع کرد و میراث علمی او همچنان می‌تواند راهگشای حوزه‌های علمیه در مواجهه با نیاز‌های روز باشد.