وقتی هنر رضوی با اسباب و وسایلی که روزانه با آنها سر و کار دارید، گره بخورد و به هر سو در منزل خود بنگرید، رنگ و بوی حرم مطهر رضوی را ببینید، ناخودآگاه کبوتر دلتان روانه این بارگاه قدسی شده و زیارت شمس الشموس(ع) تا شهر و دیار و منزلتان امتداد مییابد. مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی نیز در سه سال گذشته از این امر به خوبی استفاده کرده و محصولات هنری رضوی متنوعی تحت عنوان «مهر» را به مخاطبان عرضه کرده است.
محصولات «مهر»؛ امتداددهنده زیارت تا خانههای مردم
به گزارش آستان نیوز، اگرچه این مؤسسه بیش از دو دهه سابقه فعالیت در حوزه تولید سوغات زائر دارد، اما از اواخر سال 1399، مسیر فعالیتهای خود را در زمینه تولید محصولات هنری رضوی با همکاری هنرمندان با رویکردی جدید و جدیت بیشتری ادامه داد و توفیقات ارزندهای در این مسیر کسب کرد. در ادامه منتخبی از فعالیتهای مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی را در سه سال اخیر در حوزه بازرگانی مرور میکنیم.
طراحی 700 محصول در مؤسسه
امتداد اجتماعی زیارت در زیست انسان معاصر در ذیل مکتب هنر رضوی، هدف اصلی این مؤسسه در حوزه هنرهای کاربردی به منظور تولید محصولات «مهر» به عنوان سوغات زیارت است. به عبارتی این نهاد متولی هنر در آستان قدس رضوی به سراغ تولید مجموعه محصولاتی رفته است که مردم را در اقصی نقاط جهان به یاد حضرت رضا(ع) بیندازد. این مسیر پر فراز و نشیب با نگاهی متفاوت و خاص به جریان بیمانند هنری جهان اسلام در حرم مطهر و لزوم بهرهگیری از ظرفیتهای آن آغاز شد؛ مسیری که به احیای امر دین و امتداد زیارت تا محل زندگی و کار مردم منتهی میشود.
اگرچه آمارهای امروز نشان میدهد 700 محصول هنری مهر با همکاری هنرمندان مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی و سایر هنرمندان کشور طراحی شده و بخشی از آنها به مرحله تجاریسازی و تبدیل به سوغات زیارت رسیده است، اما نباید فراموش کرد که در سیر حرکتی تولیدات محصولات مهر مؤسسه با همکاری مراکز دانشگاهی، تولیدکنندگان هنری و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، مسیری ایجاد شده که خود هنرمندان در حال طراحی این محصولات هستند. بنابراین آمار بیش از این تعداد بوده و ممکن است در آینده مؤسسه فقط در این مسیر جهتدهی کند. به خصوص که مؤسسه اقدامات ارزشمندی نیز در جهت تشویق و توجه هنرمندان به تولید آثار رضوی در حال انجام دارد؛ به طور مثال، میتوان به برگزاری اولین جشنواره «گنجینه مهر» و اهدای نشان زرین و جایزه ویژه مکتب هنر رضوی به هنرمندان مؤثر در اشاعه فرهنگ و معارف رضوی با زبان هنر اشاره کرد.
تولید محصولات متنوع
در این مسیر، مؤسسه نه تنها توانسته تولید سوغات زائر را متحول کند بلکه اصلاح مصرف فرهنگی مردم، توانمندسازی هنرمندان و بروز خلاقیتها و شکوفایی استعدادهای هنری را هم دنبال میکند. در این میان، محصولات هنری مهر در حال حاضر در حوزههای «تابلو»، «متبرک»، «دکوراتیو»، «زیورآلات»، «حجمی» و «زینتی» دستهبندی میشود. جالب است بدانید فعالیت اقتصادی مؤسسه در برخی از حوزهها همچون تولید زیورآلات برای اولین بار انجام شده است. همچنین به همت این مؤسسه تولید مجموعهای گسترده از تندیسهای «سلام» در دست اقدام است که از «پیر غلام» به عنوان نمونه میتوان نام برد. در مجموع میتوان گفت بخشی از این محصولات با استفاده از نام و القاب حضرت رضا(ع) و مفاهیم و اشعار رضوی در سفال، سرامیک و... تولید شده است. بخشی دیگر از محصولات با بهرهگیری از آرایهها و موتیفهای موجود در حرم مطهر که مردم از آنها ذهنیت و شناختی دارند و وقتی آنها را بر روی آثار مختلف میبینند، به یاد حرم مطهر میافتند و همچنین در قالب ساخت المانهایی از حرم مطهر همچون گنبد، گلدسته، سقاخانه، پنجره فولاد و...، به بازار عرضه شده است. بیشک مشهد به عنوان یک کلان شهر مذهبی همچون بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا نیاز دارد که سوغات فرهنگیاش به نماد و نشان آن یعنی بارگاه نورانی امام هشتم(ع) متصل شود و رنگ و بویی از معنای زیارت بگیرد.
در این میان مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی توجه ویژهای نیز به حوزههای برندسازی، اقتصاد پژوهش محور، برند بوک و جریانسازی صنایع دستی رضوی در کشور در ذیل مکتب هنر رضوی داشته است. یکی از توفیقات سالهای اخیر مؤسسه نیز طراحی و دیزاین هتل قدس مشهد به عنوان تنها هتل موزه در ایران است.
عرضه محصولات در فروشگاههای مختلف
مؤسسه آفرینشهای هنری آستان قدس رضوی در تولید این محصولات همواره سه عنصر معنا، اقتصاد و هنر را در نظر گرفته است به عبارتی محصولات هنری رضوی باید با معنا ارتباط درستی داشته باشد، از طرف دیگر بتواند اقتصاد خود را بچرخاند و همچنین ریشه در هنر داشته باشد. بنابراین به منظور عرضه بهتر این محصولات در دو سال اخیر اقدام به راهاندازی دو فروشگاه جدید در مشهد کرد تا در مجموع محصولات مهر در 4 فروشگاه واقع در نبش خیابان کوهسنگی 17، نبش ورودی باب الجواد(ع) حرم مطهر رضوی، مجتمع تجاری قدس و هتل قصر الضیافه به زائران و مجاوران عرضه شود. در آخرین اقدام نیز در آبان ماه سال جاری از سامانه برخط فروش محصولات مؤسسه به نشانی اینترنتی www.aqartshop.com رونمایی کرد تا علاقهمندان در گوشه و کنار ایران امکان تهیه این محصولات را داشته باشند. همچنین مؤسسه به منظور معرفی هر چه بیشتر محصولات هنری مهر در کشور با شعار امتداد زیارت در زیست انسان معاصر با برپایی غرفه اختصاصی در نمایشگاههایی همچون چهارمین نمایشگاه تخصصی «توسعه کسب و کار و فرانچایز» در مشهد، پنجمین نمایشگاه توانمندیهای صادراتی جمهوری اسلامی ایران(ایران اکسپو 2023) در تهران و... شرکت کرده است. در واقع، این مؤسسه امیدوار است روزی فرا برسد که وقتی از زائر حرم مطهر رضوی بپرسند سوغات مشهد چیست؟، او پاسخ دهد: آنچه من را به یاد زیارت حضرت رضا(ع) میاندازد.