کتاب نایاب ترجمه‌ انگلیسی شاهنامه فردوسی با قدمتی ۱۴۳ساله در کتابخانه رضوی

به گزارش آستان نیوز، علی مهاجرانی، کتابدار تالار تخصصی کتاب‌های خارجی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، در این باره، به خبرنگار ما گفت: این شاهنامه چاپ سربی توسط «هلن زیمرن (1846- 1934 میلادی)»، نویسنده و مترجم انگلیسی، در سال 1882 میلادی ترجمه و منتشر شده و یکی از نخستین ترجمه‌های ادبیات حماسی ایران، به زبان انگلیسی، به شمار می‌آید. 
وی با تأکید بر اینکه نسخه‌ اصلی این کتاب که در سال 1882 میلادی در لندن منتشر شده است، به‌شدت نایاب است، افزود: بر اساس مستندات موجود، از این نسخه فقط 200 جلد در سراسر دنیا چاپ شده است که کتاب موجود در بخش نفایس کتابخانه آستان قدس رضوی، هجدهمین نسخه چاپ شده از آن، محسوب می‌شود.
مهاجرانی با اشاره به اینکه از بیشتر نسخه‌های این اثر در آرشیوهای کتابخانه‌های ملی، موزه‌های کتاب و مجموعه‌داران خصوصی نگهداری می‌شود، بیان کرد: همین کمیاب‌بودن، ارزش تاریخی و کلکسیونی این اثر را، دوچندان کرده است. 
کتابدار کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، ادامه داد: همچنین به علت نایاب بودن این نسخه، وب‌سایت معتبر «abebook»، قیمت این کتاب را حدود 614 دلار، قیمت‌گذاری کرده است.
وی درباره مشخصات نسخه گفت: این اثر بر روی کاغذ فرنگی، در 339 صفحه 28 سطری به چاپ رسیده و با جلدی مزین به نقوش گل و مرغ زرکوب و عطف و گوشه‌ها با تیماج قهو‌ه‌ای، مجلد شده است. 
وی افزود: شروع هر فصل اثر نیز، به کتیبه مستطیلی منقوش به گل‌های ختایی به همراه پروانه، مزین است. 
 در خاتمه هر فصل نیز نقش شمسی مانند، به چشم می‌خورد. همچنین در این کتاب ترجمه، دو تصویر مجلس از داستان‌های شاهنامه، قابل‌مشاهده است. 

انتقال روح حماسی شاهنامه به مخاطبان غربی

کتابدار تالار تخصصی کتاب‌های خارجی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اظهار کرد: هلن زیمرن، با شناخت عمیقی که از ادبیات کلاسیک، فرهنگ ایرانی و زبان فارسی به دست آورده بود، بخش‌هایی از شاهنامه را به زبان انگلیسی، ترجمه کرده است. 
وی با اشاره به نام انگلیسی اثر تحت عنوان «The Epic of Kings: Hero Tales of Ancient Persia» افزود: هدف این مترجم، ارائه‌ داستان‌های قهرمانی، افسانه‌ها و اسطوره‌های باستانی ایران، به مخاطبان غربی، بود. 
وی، ادامه داد: با این اقدام زیمرن، بخش‌هایی از داستان‌های شاهنامه به انگلیسی برگردانده شد که آن را می‌توان یکی از اولین تلاش‌ها برای انتقال این اثر به مخاطبان غربی دانست. 
همچنین پیش‌ازاین ترجمه، تنها ترجمه‌های جزئی و پراکنده‌ای از شاهنامه وجود داشت. 
 تمام این نکات، اهمیت این ترجمه شاهنامه را نشان می‌دهد.  
مهاجرانی، گفت: این کتاب بیشتر به داستان‌های پهلوانی و اسطوره‌ای شاهنامه همچون رستم و سهراب، زال و رودابه، ضحاک ماردوش، جمشید، فریدون و کاوه آهنگر، می‌پردازد. 
وی، تصریح کرد: همچنین زیمرن در مقدمه‌ اثرش ذکر کرده که ترجمه او صرفاً وفاداری به لفظ نیست، بلکه سعی کرده است، روح حماسی و شاعرانه‌ شاهنامه را به زبانی شیوا و قابل‌فهم، به مخاطبان انگلیسی‌زبان، منتقل کند.
کتابدار کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: زیمرن که یکی از روشنفکران و نویسندگان بانفوذ عصر ویکتوریایی در بریتانیا بود، با ترجمه این اثر نه تنها به معرفی ادبیات فارسی در اروپا کمک کرد، بلکه نقش مهمی در شکل‌گیری تصویر ایران در ذهن مخاطبان غربی، داشت. 

اهمیت تاریخی و فرهنگی اثر

مهاجرانی، همچنین بیان کرد: این کتاب چاپ سربی زبان انگلیسی، هم‌اکنون از حیث تاریخی، ادبی و فرهنگی یک اثر مهم تلقی می‌شود، چراکه نه‌تنها معرف یکی از غنی‌ترین منابع حماسی جهان است، بلکه نمونه‌ای از ترجمه‌ ادبیات شرق به زبان‌های اروپایی، در قرن نوزدهم، به شمار می‌رود.
وی، افزود: از دیگر ویژگی‌های مهم این ترجمه، نگارش آن به نثری ادبی و کلاسیک است که با سبک نگارش ادبی قرن نوزدهم میلادی هماهنگی دارد.
 زیمرن در تلاش بود تا ضمن وفاداری به حس حماسی داستان‌ها، آن‌ها را به شیوه‌ای روایت کند که برای مخاطب انگلیسی‌زبان جذاب، قابل‌درک و تأثیرگذار، باشد.
کتابدار کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی گفت: در مجموع، این اثر نه‌تنها یکی از نخستین پل‌های ارتباطی میان ادبیات فارسی و جهان انگلیسی‌زبان است، بلکه گواهی بر جهانی بودن ارزش‌های فرهنگی و ادبی ایران است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین این کتاب، توانسته جایگاهی ماندگار در میان متون کلاسیک ترجمه‌شده از فارسی‌به‌انگلیسی پیدا کند و هنوز هم مورد مطالعه‌ پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به ادبیات‌ تطبیقی و حماسه‌های ملی، قرار دارد.