نقش اثرگذار کتابخانه مرکزی رضوی در پاسداشت شعر و ادب فارسی

به گزارش آستان نیوز، زبان و ادبیات فارسی، یکی از مؤلفه‌های اصلی فرهنگ و تمدن ایرانی به شمار می‌آید که اهمیت خاصی به آن در کتابخانه مرکزی حرم مطهر رضوی داده می‌شود تا جایی‌که ادبیات فارسی نه تنها ابزار انتقال معارف دینی و فرهنگی به مخاطبان است، بلکه به‌عنوان میراثی ملی، مورد توجه ویژه قرار دارد. 
در ادامه، به مناسبت  فرارسیدن 27 شهریورماه، «روز شعر و ادب فارسی»، با مهدی صادقی حصار، مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، با محوریت خدمات و فعالیت‌های کتابخانه مرکزی این آستان مقدس در حوزه شعر و ادب و ثمرات آن، به گفت‌وگو می‌پردازیم.

مجموعه‌سازی منابع ادبی

مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی آستان قدس رضوی می‌گوید: فعالیت‌های کتابداران این آستان مقدس، در راستای پاسداشت و ترویج زبان و ادبیات فارسی با تأکید بر آثار فاخری که انسان را به ارزش‌های والای انسانی و الهی رهنمون می‌سازد و همچنین آثاری که دقیقاً مطابق و برگرفته از آیات وحی و احادیث پیامبر اکرم (ص) است، دنبال می‌شود.
مهدی صادقی حصار می‌افزاید: یكی از وظایف اصلی کتابداران و سفیران فرهنگی، ترویج زبان فارسی از طریق فراهم‌آوری و مجموعه‌سازی منابع مرجع در تمامی قالب‌های منابع اطلاعاتی اعم از نسخه‌های خطی، کتاب‌های چاپ سربی و سنگی، منابع دیداری – شنیداری، پایان‌نامه‌ها، نشریات، کتاب‌های الکترونیکی، صوتی و ...، در تمامی سطوح و رده‌های سنی است.  
وی بیان می‌کند: فراهم‌آوری و مجموعه‌سازی منابع در حوزه شعر و ادب فارسی نیز با هدف نگهداری، صیانت و دسترسی کاربران به آثار ادبی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی انجام می‌شود.
صادقی حصار ادامه می‌دهد: در این‌راستا، کارشناسان این کتابخانه، متناسب با نیاز مخاطبان، اقدام به تهیه منابع اطلاعاتی در قالب‌های مختلف در موضوعاتی همچون شعر، نمایشنامه، داستان، مقاله، خطابه و سخنرانی، طنز و نوشته‌های گوناگون ادبی، مرتبط با ایران و زبان و ادبیات فارسی می‌کنند.
این مقام مسئول تصریح می‌کند: البته برخی از آثار فاخر در موضوعات غیرادبی نظیر تاریخ، عرفان اسلامی، مناجات و علوم گوناگون نیز هر چند در مجموعه و رده مربوط به ادبیات فارسی، سازماندهی یا فهرست‌نویسی نشده‌اند، اما دارای ارزش ادبی هستند.
وی می‌افزاید: از جمله این آثار می‌توان از «تاریخ بیهقی» نام برد که اگرچه موضوع کتاب، تاریخ سیاسی – اجتماعی ایران در عصر غزنویان است و در مجموعه منابع حوزه تاریخ قرار گرفته است، اما دارای نثر ادبی نیز است. همچنین کتاب «تذکره الاولیاء» که در حوزه کتاب‌های دین اسلام با موضوع عرفان رده‌بندی می‌شود، دارای نثری ادبی ساده و مسجع است. 

دسترسی به بیش از 79 هزار عنوان کتاب چاپی 

مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی آستان قدس رضوی اظهار می‌کند: مجموعه کتاب‌های چاپی با موضوع ادبیات فارسی، از غنی‌ترین مجموعه‌ها در کتابخانه‌های این سازمان است که پس از موضوعات دینی و مذهبی، بیشترین تعداد آثار را به خود اختصاص داده است. همچنین منابع با موضوع ادبیات فارسی، دارای بیشترین مخاطبان است. 
وی می‌گوید: در حال حاضر، 79 هزار و 703 عنوان کتاب چاپی با محوریت شعر و ادب فارسی در نرم‌افزار کتابخانه‌های این سازمان ثبت شده و در دسترس اهل علم و پژوهش قرار دارد. 
این مقام مسئول توضیح می‌دهد: این کتاب‌های چاپی شامل 39 هزار و 770 عنوان کتاب شعر فارسی، 7 هزار و 60 عنوان کتاب در موضوع ادبیات فارسی- مجموعه‌ها، دو هزار عنوان کتاب طنز فارسی، 1200 عنوان کتاب دستور زبان فارسی، دو هزار و 173 عنوان کتاب نمایشنامه فارسی و 27 هزار و 500 عنوان کتاب داستان فارسی، می‌شود.
وی می‌افزاید: البته علاوه بر کتاب‌های چاپی، منابع دیگری اعم از نسخه‌های خطی، کتاب‌های چاپ سنگی، پایان‌نامه، منابع دیداری و شنیداری و...، نیز در این کتابخانه‌ها، وجود دارد.
صادقی حصار، تصریح می‌کند: دراین‌میان، کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در نظر دارد در آینده نزدیک و در برنامه‌های تحولی خود، با تجمیع منابع کتابخانه تخصصی ادبیات و مخزن کتاب‌های چاپی کتابخانه مرکزی، شرایطی را فراهم کند که تمامی منابع زبان و ادبیات فارسی و هر آنچه به‌عنوان آثار ادبی نزد صاحبنظران، استادان حوزه و دانشگاه و اندیشمندان شناخته می‌شود، در دسترس مستقیم محققان و پژوهشگران قرار گیرد.
وی می‌گوید: بی‌شک کتابخانه با توسعه خدماتش در حوزه شعر و ادب فارسی می‌تواند زمینه پژوهش، تولید علم و محتوای بیشتری در راستای ترویج زبان و ادبیات فارسی برای مخاطبان و علاقه‌مندانش، فراهم کند.

خوانش متون کهن فارسی در کتابخانه

در ادامه این مقام مسئول، با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب درباره اهمیت آثار گذشتگان، بیان می‌کند: این سازمان می‌تواند با حفظ و معرفی آثار بزرگان ادب فارسی همچون فردوسی، سعدی، حافظ و...، به زنده نگه داشتن هویت فرهنگی ایرانیان، کمک کنند.
به گفته وی، حفظ و نگهداری از آثار گذشتگان و معرفی آثار فاخرِ مشاهیر و مفاخر ادبیات فارسی، دو شاخصه مهم در حوزه ترویچ و پاسداشت زبان و ادب فارسی است که در بین کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نیز، دارای اهمیت خاصی است.  
صادقی حصار دراین‌خصوص، عنوان می‌کند: اقدامات ارزشمندی در این کتابخانه در زمینه حفظ، معرفی و خوانش متون کهن فارسی، دنبال می‌شود که نه‌تنها به صیانت از میراث ادبی ایرانیان و سایر فارسی‌زبانان کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در ارتقای زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در بین مخاطبان به‌ویژه جوانان و نوجوانان دارد.
وی می‌گوید: از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری نشست‌های مختلف ادبی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اشاره کرد که جمعی از نویسندگان، شاعران، ادب‌دوستان، سایر مراجعان و همچنین کتابداران را در این کتابخانه، گرد هم جمع می‌کند. 
مدیر کتابخانه‌های عمومی و تخصصی آستان قدس رضوی می‌افزاید: دراین‌میان، نشست‌های خوانش متون کهن فارسی نیز به‌صورت دوره‌ای و به‌مناسبت‌های مختلف با مشارکت کارشناسان، کتابداران، خادمیاران، مشاوران و متخصصان موضوعی کتابخانه تخصصی ادبیات آستان قدس رضوی، برگزار می‌شود. 
وی بیان می‌کند: در این برنامه‌ها، متون فاخر ادبی پیشینیان همچون فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی، خاقانی، نظامی، محتشم کاشانی، سنایی، کسایی مروزی، صائب تبریزی و شاعران معاصر نظیر شهریار، پروین اعتصامی و...، با حضور استادان ادبیات فارسی، ضمن خوانش، شرح و توضیح داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در مناسبت‌های مذهبی مختلف، به ادبیات و اشعار آئینی نیز در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی پرداخته می‌شود، ادامه می‌دهد: در این نشست‌ها به نقش شاعران در تبیین مفاهیم دینی و فرهنگی از طریق زبان فارسی تأکید می‌شود. اغلب این جلسات نیز پیونددهنده میان ادبیات فارسی و معارف اسلامی است.

برگزاری برنامه‌های ادبی در خارج از کتابخانه 

این مقام مسئول همچنین می‌گوید: علاوه بر برپایی نشست‌های کتابخانه ویژه بزرگسالان، به همت گروه کارشناسان امور ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی سازمان، فعالیت‌های متنوعی در گروه‌های سنی مختلف از جمله کودکان و نوجوانان، در راستای معرفی آثار ادبی و ترویج زبان و ادبیات فارسی در خارج از دیوارهای کتابخانه، در مؤسسات آموزشی، مراکز بهزیستی، مهدکودک‌ها، مدارس ابتدایی و ...، انجام می‌شود. 
وی می‌افزاید: از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برگزاری جلسات زنگ کتاب و اجرای قصه‌گویی، قصه‌خوانی، جمع‌خوانی کتاب و...، با انتخاب موضوعات ارزشمند از میان آثار ادبی کهن نظیر مثنوی، شاهنامه، بوستان، گلستان، کلیله و دمنه و...، اشاره کرد.   
به گفته صادقی حصار، اجرای این برنامه‌ها با هدف ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی و علاقه‌مند کردن کودکان به خواندن و فراگرفتن درس‌ها و ارزش‌های اخلاقی از این آثار، انجام می‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: برپایی این نشست‌ها، مخاطبان جوان را از دریچه ادبیات کهن و از لابه‌لای اوراق قدیمی کتاب‌های گذشتگان به اعماق فرهنگ و تمدن ایران اسلامی یعنی به مکانی می‌برد که هویت فرهنگی با ارزش‌های والای انسانی پیوند می‌خورد و احساس خوب مخاطب پس از خوانش و درک عمیق مفاهیم و مضامین شعری به‌طور کامل، ملموس و مشهود است. 
گفتنی است، عموم علاقه‌مندان می‌توانند در نشست‌های ادبی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی واقع در حرم مطهر حضرت رضا (ع)، شرکت کنند. 

گفت‌وگو: آرزو مستأجر حقیقی