آیت‌الله میلانی (ره) میراث‌دار فقه اصیل و نماد عالمِ متعهد

آیت‌الله میلانی که نمادی از «ترکیبی متوازن از اصالت سنت و درک ضرورت‌های زمانه» بود، سهمی بی‌بدیل در اعتلای حوزه علمیه مشهد و تربیت نسل‌هایی از فقها و مجتهدین، ایفا کرد.

این مرجع عالی‌قدر که در سال ۱۳۱۳ قمری در نجف اشرف دیده به جهان گشود، دروس مقدماتی و عالی حوزوی را در بالاترین سطوح فرا گرفت و پس از استقرار در مشهد مقدس به درخواست مردم و علمای خراسان، مرجعیت دینی را، در جوار حرم رضوی، عهده‌دار شد.

نقطه قوت آیت‌الله میلانی در میدان «علم و اجتهاد» هویداست. وی با تدریس دروس خارج فقه و اصول، حوزه علمیه مشهد را به یکی از مراکز مهم علمی شیعه تبدیل کرد.

دقت شگفت‌انگیز این عالم ربانی، در مباحث پیچیده اصولی، فقهی و روش تدریس منطقی و تفکربرانگیزش، شاگردان را به عمق تحلیل و ژرف‌نگری فرامی‌خواند و تقریرات دروس وی امروزه گوهری ناب از دانش عمیق حوزوی محسوب می‌شود.

در عرصه «اخلاق و سلوک معنوی» نیز آیت‌الله میلانی تجسم صفای باطن، توکل و تقوای کم‌نظیر بود و شخصیتی دلسوز، مردمی و درعین‌حال به‌شدت «شهرت گریز» داشت که این ویژگی سبب شد تا در تربیت نفوس و پرورش شاگردان برجسته، نقشی بی‌بدیل ایفا نماید.

همچنین سیرهٔ سیاسی آیت‌الله میلانی، برخاسته از ژرف‌نگری فقهی و بینش اجتماعی قدرتمندی بود که آن را عمیق و پایدار می‌ساخت. ایشان در دوران پرآشوب نهضت اسلامی، با «دوراندیشی و شجاعتی کم‌نظیر» در برابر انحرافات ایستاد و با درکی دقیق از موازین اسلام ناب، از جریان‌های حق‌طلبانه حمایت کرد. تلاش‌های آیت‌الله میلانی در زمینه «وحدت اسلامی و تقریب مذاهب» نیز در کارنامه درخشان وی، به چشم می‌خورد.

کنگره بزرگداشت این عالم ربانی، یادآور میراث گران‌سنگی است که شامل «تفکر دقیق و منظم»، «اخلاق ناب و تربیت‌محور»، «مسئولیت‌پذیری اجتماعی شجاعانه» و «ولایت‌مداری آگاهانه» است. آیت‌الله میلانی نه فقط یک فقیه نامدار، بلکه الگویی تمام‌عیار از عالِمی بود که علم را با عمل، و فقاهت را باتربیت درآمیخت تا نام و یادش همواره بر تارک تاریخ تشیع به عظمت و شکوه، بدرخشد.

دکتر سیده جمیله هاشم نیا، دانش‌آموخته دانشگاه علوم اسلامی رضوی