کتاب «قادتنا کیف نعرفهم» پاسخی علمی به شبهات تاریخی تشیع است

به گزارش آستان نیوز، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر علی راد، معاون پژوهشی پژوهشکده تفسیر اهل‌بیت (ع) و پژوهشگر و نویسنده حوزه علمیه، در نشست علمی تخصصی «دیدگاه‌های قرآنی، کلامی و فلسفی آیت‌الله‌العظمی میلانی (قدس‌سره)» از سلسله‌نشست‌های همایش کنگره بزرگداشت پنجاهمین سال رحلت آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی که در محل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به کتاب «قادتنا کیف نعرفهم؛ از نظریه تا عمل» گفت: این اثر دارای مباحث روشن روش‌شناسی و فلسفه روش است و رویکردی نظری، درعین‌حال تطبیقی و کاربردی دارد که اصول روش‌شناختی را به‌صورت شفاف و مستند تبیین می‌کند.

وی با بیان اینکه مؤلف این کتاب به دنبال نگارش اثری صرفاً در حد اظهار ارادت قلبی یا فیلم‌نگاری مذهبی نبود، افزود: «قادتنا کیف نعرفهم» فراتر از یک ظاهرنگری مذهبی شیعی است و باتکیه‌بر منابع قرآنی و حدیثی، اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را به‌عنوان شایسته‌ترین مرجع زعامت، رهبری و حکمرانی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی معرفی می‌کند.

حجت‌الاسلام راد، با اشاره به فضای فکری و تاریخی عصر آیت‌الله‌العظمی میلانی (ره) اظهار کرد: در آن دوره، شبهاتی درباره نداشتن بنیاد تاریخی تشیع و نقش اهل‌بیت (ع) در رهبری امت اسلامی مطرح بود که هویت تاریخی تشیع را هدف قرار می‌داد. در واکنش به این جریان، چند اثر برجسته شیعی پدید آمد که کتاب آیت‌الله میلانی با یک برش خاص، به‌صورت متمرکز بر اثبات شایستگی اهل‌بیت (ع) برای زعامت و رهبری امت اسلامی تمرکز دارد.

وی با تأکید بر اینکه این کتاب در رده آثار صرفاً حدیثی یا تاریخی قرار نمی‌گیرد، تصریح کرد: «قادتنا کیف نعرفهم» اثری کاملاً نظری و دارای جهت‌گیری سیاسی ـ کلامی است که به دنبال اثبات یک نظریه کلان درباره رهبری اهل‌بیت (ع) است. من این رویکرد را «پارادایم کلامی اثباتی ـ انتقادی» در روش آیت‌الله میلانی نام‌گذاری کرده‌ام؛ چراکه کتاب هم به اثبات مبانی تشیع می‌پردازد و هم نگاهی انتقادی به شبهات رایج آن عصر دارد.

معاون پژوهشی پژوهشکده تفسیر اهل‌بیت (ع)، یکی دیگر از ابعاد مهم این اثر را ارتباط آن با اندیشه تقریب مذاهب اسلامی دانست و گفت: در عصر آیت‌الله میلانی، مسئله انزوای شیعه و ضرورت تقریب علمی میان مذاهب اسلامی مطرح بود. هرچند نقش ایشان در پروژه تقریب کمتر موردتوجه قرار گرفته، اما این کتاب نشان می‌دهد که تقریب موردنظر آیت‌الله میلانی، تقریب علمی، مستند و مبتنی بر گفت‌وگوی عالمانه بود، نه تقریب شعاری یا سیاسی.

وی ادامه داد: تحلیل محتوای کتاب نشان می‌دهد که مؤلف با استناد دقیق به منابع اهل‌سنت، جایگاه بی‌بدیل اهل‌بیت (ع) و مبانی اعتقادی تشیع را به‌گونه‌ای تبیین می‌کند که در امتداد پروژه تقریب، امکان گفت‌وگوی علمی و مؤثر میان مذاهب اسلامی را فراهم می‌سازد.

دکتر راد در پایان تأکید کرد: مجموعه مباحث این کتاب به‌روشنی دلالت دارد که اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع)، به اعتراف منابع اسلامی، شایسته‌ترین مرجع برای زعامت، رهبری و حکمرانی امت اسلامی هستند و این اثر همچنان ظرفیت بالایی برای مطالعات کلام سیاسی و تمدنی در جهان اسلام دارد.