نقش استراتژیک آیت‌الله میلانی (ره) در پشتیبانی از انقلاب و تحول حوزه

به گزارش آستان نیوز، غلامرضا جلالی، پژوهشگر تاریخ معاصر، در برنامه تلویزیونی «دارالعلم» که به بررسی زندگی و زمانه آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی (ره) اختصاص دارد، به تشریح مواضع، اقدامات و تفکر سیاسی این مرجع تقلید پرداخت.

وی با اشاره به استقرار آیت‌الله میلانی در مشهد از سال ۱۳۳۳ تا پایان عمر، ایشان را حامی جریان‌های مختلف فکری و سیاسی دانست و گفت: این حمایت تنها محدود به جریان‌های مذهبی نبود و شخصیت‌ها و گروه‌های ملی مذهبی و حتی غیرمذهبی (مانند برخی فعالان جبهه ملی) که دغدغه ایران و عدالت داشتند را نیز در بر می‌گرفت. این حمایت‌ها گاه شامل حمایت مالی، سیاسی و مداخله برای نجات بازداشت‌شدگان می‌شد.

این پژوهشگر، تأکید کرد: آیت‌الله میلانی با بهره‌گیری از نفوذ کم‌نظیر خود در میان تجار و بازاریان متدین، بین جریان اقتصادی بازار و جریان‌های سیاسی مترقی ارتباط برقرار می‌ساخت. این امر ضمن پشتوانه مالی و اجتماعی به نهضت‌های سیاسی، به بخشی از بازار این امکان را می‌داد که در تحولات سیاسی کشور نقش‌آفرینی کند.

حمایت بی‌چشمداشت از نهضت امام خمینی (ره) و پذیرش رهبری ایشان

مدیریت گروه سادات و مفاخر اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، در ادامه با اشاره به حمایت آشکار آیت‌الله میلانی از نهضت امام خمینی (ره) از سال ۱۳۴۱، خاطرنشان کرد: آیت‌الله میلانی، امام خمینی (ره) را «امام امت» می‌دانست و خود را در مقام مرجع تقلیدی مطیع ایشان معرفی می‌کرد. اقداماتی مانند سفر به تهران در پی وقایع ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ برای حمایت از بازداشت‌شدگان، گواه این موضع بود.

چرا فعالیت سیاسی آشکار در دهه ۱۳۴۰ کم‌رنگ شد؟

وی در پاسخ به یک پرسش تاریخی که چرا فعالیت سیاسی آشکار در دهه ۱۳۴۰ کم‌رنگ شد؟ گفت: برخی این امر را به معنای فاصله‌گرفتن از نهضت تفسیر کرده‌اند، در واقع این تغییر رویکرد، یک «تقسیم کارآگاهانه» و مبتنی بر تفکر سیستمی آیت‌الله میلانی بود. ایشان با تشخیص شایستگی و توان بی‌نظیر امام خمینی (ره) برای رهبری سیاسی نهضت، ترجیح داد تمرکز اصلی خود را بر ساماندهی، تقویت و نوسازی حوزه علمیه مشهد بگذارد.

جلالی ادامه داد: تأسیس مدارس جدید مانند مدرسه امام صادق (ع) و ایجاد نظام آموزشی منظم‌تر در حوزه، از جمله این اقدامات بود که با مخالفت‌های ساواک نیز مواجه می‌شد؛ بنابراین، ایشان «زیرساخت‌سازی علمی و نیروسازی» برای نهضت را بر عهده گرفت، درحالی‌که رهبری سیاسی روزمره را به امام خمینی (ره) سپرده بود.

وی با اشاره به رابطه آیت‌الله میلانی با رژیم پهلوی و شخص شاه نیز توضیح داد: ایشان هرگز به دیدار شاه نرفت که نشانه عدم مشروعیت‌بخشی به رژیم بود.