تلویزیون اینترنتی آستان نیوز
به گزارش آستان نیوز، وحید، مسئول پژوهش مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد که در هفدهمین پیش نشست ملی کنگره امام رضا(ع) با عنوان «بازخوانی عدالت و اخلاق در سیاست ورزی امام رضا(ع)» در مدرسه علمیه حضرت زینب(س) سخن می گفت، افزود: امام رضا علیه السلام در سند ولیعهدی خود به مصادیق عدالت اشاره می کنند و می فرمایند: و قد جعلت لله علی نفسی ان استرعانی امرالمسلمین و قلدنی خلافته العمل فیهم عامه و فی بنی العباس خاصه بطاعته و طاعه رسول الله صلی الله علیه و آله ان لا اسفک دما حراما و لا ابیح فرجا و لا مالا الا ما سفکته حدود الله و اباحته فرائضه و ان اتخیر الکفاه جهدی و طاقتی؛ اگر زمامداری مسلمانان و خلافت را بر عهده من بنهند، با همه مردم به طور کلی و با بنی عباس به ویژه، براساس فرمان خدا و رسول رفتار کنم. خونی بی گناه نریزم، ناموس و مال کسی را مباح نشمارم، جز به اجازه قانون الهی. خدا را گواه می گیرم که نهایت توانم را در انتخاب افراد لایق به کار گیرم.
شهرتی از دیگر پژوهشگران حوزه علمیه نیز در ادامه در با بیان مطالبی با اشاره به روایتی از امام رضا(ع) تحقق عدالت جهانی را در حکومت مهدوی دانست و گفت: امام رضا خطاب به دعبل فرمودند: ای دعبل! امام پس از من فرزندم محمد و پس از محمد فرزندش علی و پس از علی فرزندش حسن و پس از حسن فرزندش حجت قائم است. او که در غیبتش انتظار کشیده میشود و در ظهورش اطاعت میگردد. اگر از (عمر) دنیا یک روز بیشتر باقی نمانده باشد خداوند عزّوجلّ آن روز را آن قدر طولانی میکند تا او قیام کند و زمین را از عدل و داد پر کند همچنانکه از جور و ستم پر شده بود.ای دعبل می دانی امام زمان چه زمانی ظهور می کند.عدل در زمان حضرت مهدی ع برقرار می شود.
ابعاد عدالت ورزی امام رضا(ع)
این پژوهشگر عدالت ورزی امام رضا علیه السلام را در دو بعد ایجابی و سلبی تبیین کرد و ابراز داشت: امام رضا علیه السلام گاهی خود به اجرای عدالت اقدام می کردند و گاهی مانع از ظلم و بی عدالتی می شدند.
این پژوهشگر، ضمن بیان مصادیق متعدد از عدالت ورزی امام رضا علیه السلام به کلامی از ایشان اشاره کرد و گفت: امام رضا علیه السلام در موقعیت های مختلف مصادیق بی عدالتی مامون را به او گوشزد می کردند از جمله در کلامی خطاب به مامون فرمودند: «اتَّقِ اللّهَ فى اُمَّةِ محَمّدٍ(ص) و ما وَلاّکَ اللّهُ من هذا الامرِ و خَصّک به، فانّک قد ضَیَّعتَ امورَ المسلمینَ، و فوَّضتَ ذلک الى غیرِکَ یَحکُم فیهم بغیرِ حُکمِ اللّهِ، مام(ع) به مأمون گفت: درباره امت محمد(ص) و حکومتى که بر ایشان دارى از خدا بترس، چه تو کارهاى مسلمانان را ضایع کردهاى و کار را به دست کسانى سپردهاى که به غیر حکم خداى بزرگ داورى مىکنند.
شهرتی، عدالت ورزی را به دو قسم اجتماعی و فردی تقسیم کرد و در تبیین عدالت فردی به ماجرایی اشاره کرد و تصریح کرد: «جمعی از صوفیه در خراسان بر امام علیه السلام وارد شدند و گفتند: خلیفه عباسی خاندان شما و از میان آنها، شما را برگزیده تا مقام ولایت و خلافت را به شما واگذار کند که شایستگی آن را دارید. ولی امت اسلامی نیازمند به رهبری است که لباس خشن بپوشد و غذای ناگوار تناول کند و بر دراز گوش سوار شود و بیماران را عیادت نماید. حضرت که تا آن وقت تکیه داده بودند، با شنیدن این سخن دو زانو نشستند و فرمودند: یوسف علیه السلام پیامبر بود. درحالی که لباسهای زیبا و زربافت میپوشید و بر متکای خاندان فرعون تکیه میزد و حکومت میکرد. تنها از امام، عدالت و دادگستری خواسته میشود. هنگامی که سخن گوید، راست بگوید و هنگامی که حکم کند، عدالت را رعایت نماید و هنگامی که وعده داد، به وعده وفا نماید. خداوند لباس و غذا را بر کسی حرام نکرده است.
این پژوهشگر در پایان ارائه مقاله اش، به مصادیقی از اخلاق محوری امام رضا علیه السلام اشاره کرد.
در ادامه، عزیزی مجری کارشناس نشست به مفهوم عدالت اشاره کرد و گفت: «از نظر متکلمین عدالت، قرار دادن هر چیزی در جایگاه خودش است و با بررسی عدالت متوجه می شویم که ابعاد و اضلاعی دارد از جمله امام، مردم، مسئولان اجرایی و ساختار اجتماعی. وقتی در کلام امام رضا علیه السلام، دقت می کنیم می بینیم از واژه «ناس» استفاده می کنند یعنی عدالت ورزی در فضای فکری اسلامی شامل تمام مردم و نوع بشر است.
عزیزی افزود: حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در ضمن روایت «العدل تسکینا للقلب» آرامش قلبی انسان ها را از ثمرات عدالت می دانند، وقتی فردی آرامش داشته باشد این آرامش به خانواده و اجتماع منتقل می شود و در نهایت موجب آبادانی جامعه می شود.
در ادامه بحث حجت الاسلام دکتر علی اکبر جلائیان ناقد و کارشناس علمی نشست ضمن تحسین از مقاله ارائه شده، گفت: عدالت یعنی حق هر چیزی به خوبی پرداخت شود و اگر ما به دنبال تبیین عدالت ورزی در سیره امام رضا علیه السلام هستیم برای این است که ما را به تمدن نوین اسلامی برساند.
این استاد حوزه و دانشگاه در تبیین فرازهایی از سند ولیعهدی امام رضا علیه السلام گفت: وقتی امام رضا علیه السلام در این سند می فرمایند: و قد جعلت لله علی نفسی؛ یعنی حضرت امری را در مسیر طاعت خدا بر خود واجب می کنند و این نکته از این فراز درک می شود که هرکس در هرجایی و پست و مقام خانوادگی و اجتماعی قرار می گیرد باید مسئولیت آن جایگاه را بپذیرد و به آن پایبند باشد و ادا کند.
ناقد این نشست افزود: وقتی حضرت می فرمایند: ان استرعانی امرالمسلمین ... بطاعته و طاعه رسول الله صلی الله علیه و آله، معلوم می شود که محور کار ائمه علیهم السلام از جمله عدالت، طاعت خدا و رسول خداست بنابراین مبنای عدالت، توحید محوری و ولایت محوری است.
این استاد پژوهشگر با استناد به دو فراز «ان لا اسفک دما حراما» و «لا ابیح فرجا» اذعان داشت: طبق کلام امام رضا علیه السلام امام و حاکم عادل، خون انسان ها را محترم شمرده و مراقب است به حرام خونی ریخته نشود همچنین به عدالت جنسیتی یعنی مدیریت حریم محرم و نامحرم و ازدواج بی تفاوت نیست.
این استاد ادامه داد: اجرای عدالت به عنصری به نام اخلاق نیاز دارد امام رضا علیه السلام می فرمایند: اِستِعمالُ العَدلِ و الإحسانِ مُؤْذِنٌ بِدَوامِ النِّعمَةِ ، عدل و احسان فریاد می زنند دوام نعمت را.
تلویزیون اینترنتی آستان نیوز