برداشت بیش از ۱۸۰۰ تن پسته از باغات آستان قدس رضوی
شرکت کشاورزی رضوی به‌عنوان یکی از مجموعه‌های تابعه بنیاد بهره‌وری موقوفات آستان قدس رضوی، در حوزه‌های مختلف زراعت، باغداری و دامپروری فعالیت دارد و باغات پسته از مهم‌ترین عرصه‌های تولیدی این شرکت محسوب می‌شوند. کشت و صنعت‌های انابد، اسفراین، گناباد، تربت‌حیدریه، دامغان و سرخس از واحدهای فعال این مجموعه هستند که باوجود چالش‌های اقلیمی سال جاری، با بهره‌گیری از مدیریت فنی و علمی، اقدامات مؤثری در راستای افزایش راندمان و بهبود کیفیت محصول، انجام داده‌اند.
مهندس مرادپور، مدیر کشت و صنعت انابد، در گفت‌وگو با خبرنگار ما به تشریح وضعیت باغات این مجموعه پرداخت و گفت: «سطح زیر کشت باغات پسته در انابد ۱۱۴ هکتار است که ۶۶ هکتار آن بارده بوده و از این میزان امسال ۱۶۳ تن پسته تر برداشت شد.»
وی با اشاره به تأثیر شرایط اقلیمی افزود: «افزایش دمای تیر و مردادماه موجب خشکیدگی برگ‌ها و عقیم شدن نطفه میوه شد که در نهایت کاهش مرغوبیت، افزایش انس و پوکی پسته را در پی داشت.»
مرادپور درباره اقدامات انجام‌شده برای بهبود وضعیت باغات توضیح داد: «اجرای سیستم مکانیزه انتقال آبیاری و حذف جوی‌های خاکی برای افزایش بهره‌وری آب، همچنین احداث حوضچه شیرآبه‌گیری کود مرغی و تزریق آن در سیستم آبیاری به‌منظور تقویت ماده آلی خاک از جمله این اقدامات، بوده است.»
مدیر کشت و صنعت انابد در ادامه به مهم‌ترین چالش‌های تولید و برداشت پسته اشاره کرد و گفت: «خاموشی مکرر چاه‌ها به دلیل ناترازی برق، نبود سیستم آبیاری تحت‌فشار و همچنین مسائل مربوط به حفاظت و نگهبانی از باغات، اصلی‌ترین مشکلات پیش روی تولید است.»
وی درباره ظرفیت اشتغال‌زایی ناشی از برداشت محصول پسته اظهار داشت: «در مدت ۲۰ روز برداشت، روزانه حدود ۲۰۰ نفر کارگر به‌صورت مستقیم در امر برداشت و نزدیک به ۱۰۰ نفر نیز به‌صورت غیرمستقیم در بخش‌های فراوری، حمل‌ونقل و انبارداری مشغول به کار می‌شوند که همگی از افراد بومی این شهرستان هستند.»
مرادپور در پایان با اشاره به برنامه‌های آینده کشت و صنعت انابد خاطرنشان کرد: افزایش سطح زیر کشت و تجهیز باغات به سیستم‌های نوین آبیاری تحت‌فشار از اهداف اصلی این مجموعه در سال‌های پیش‌رو است.
تأثیر خشکسالی و گرما بر باغات پسته کشت و صنعت اسفراین
مهندس خواست، مدیر کشت و صنعت اسفراین، با اشاره به وضعیت باغات پسته این مجموعه اظهار کرد: «سطح زیر کشت باغات پسته در اسفراین ۷۲ هکتار است که ۲۲ هکتار آن بارده بوده و از این میزان امسال حدود ۴۰ تن پسته تر برداشت شد.»
خواست، با اشاره به تأثیر شرایط اقلیمی بیان کرد: «خشکسالی شدید و افزایش دما منجر به آفتاب‌سوختگی، سقط‌جنین میوه و افزایش پوکی شد که در نهایت کاهش کمیت و کیفیت محصول را در پی داشت.»
مدیر کشت و صنعت اسفراین، خاطرنشان کرد: «برای بهبود بهره‌وری، ۲۰ هکتار از باغات، به سیستم آبیاری تحت‌فشار (قطره‌ای) مجهز شده که این سطح، در آینده افزایش خواهد یافت. همچنین در تمامی باغات، سیستم تغذیه‌ای تزریقی (ونتوری) با نصب مخازن تغذیه در ایستگاه پمپاژ مجدد اجرا شده است.»
خواست، در ادامه به مهم‌ترین چالش‌های تولید و برداشت پسته اشاره کرد و گفت: «علاوه بر کمبود آب که چالشی همگانی است، کاهش کیفیت آب‌وخاک نیز گریبان‌گیر باغداران شده و مانع افزایش عملکرد و تولید پسته، شده است.»
وی درباره اشتغال‌زایی ناشی از برداشت محصول اظهار کرد: «به طور مستقیم حدود ۱۵ نفر و به‌صورت غیرمستقیم بیش از ۱۰۰ نفر در فرایند برداشت، حمل‌ونقل و خدمات جانبی مشغول به کار می‌شوند.»
مدیر کشت و صنعت اسفراین در ادامه به برنامه‌های توسعه‌ای اشاره کرد و گفت: «باتوجه‌به تغییر اقلیم و کاهش کمی و کیفی منابع آب‌وخاک، مجموعه در نظر دارد، سطح باغات را تا سطح ۲۰۰ هکتار طی چند سال آینده افزایش دهد.»
خواست در پایان با توصیه‌ای به فعالان این حوزه بیان کرد: «باغداری سرمایه‌گذاری بلندمدت است و نیازمند زیرساخت‌های کامل و مطالعات دقیق پیش از اجراست. توصیه می‌کنیم احداث باغ، تنها در صورت آماده‌بودن زیرساخت‌ها و رعایت اصول فنی انجام شود.»
برداشت ۹۰۰ تن پسته در کشت و صنعت گناباد
مهندس شکاری، مدیر کشت و صنعت گناباد، با اشاره به وسعت باغات این مجموعه اظهار کرد: «سطح زیر کشت پسته در واحد سازمان موقوفات و کشاورزی جنوب خراسان ۷۳۲ هکتار است که از این میزان ۲۷ هکتار باغ جدید در مزرعه غدیر نهبندان و بیش از ۷۰۵ هکتار در شهرستان گناباد قرار دارد.»
وی افزود: «سطح بارده فعلی باغات
۴۰۰ هکتار است که از این میزان، امسال ۹۰۰ تن پسته تر برداشت شد.»
شکاری در ادامه بیان کرد: «هرچند در آغاز سال بارندگی مؤثر نداشتیم و گرمای اردیبهشت بر تشکیل جوانه‌های زایشی اثر منفی گذاشت، اما با مدیریت آبیاری و تغذیه توانستیم شرایط را کنترل کنیم و امسال شاهد تولید محصولی مناسب از نظر کمی و کیفی باشیم.»
وی، در خصوص اقدامات انجام شده برای بهره‌وری بیشتر محصول باغات خاطرنشان کرد: «تمامی باغات این مجموعه مجهز به سیستم‌های نوین آبیاری تحت‌فشار و استخرهای ذخیره ژئوممبران هستند که علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، موجب کاهش هزینه تولید، مدیریت بهتر تغذیه و افزایش راندمان می‌شوند.»
مدیر کشت و صنعت گناباد، با اشاره به ورود فناوری‌های جدید به فرایند تولید گفت: «بخشی از محصول سال گذشته با استفاده از تکنولوژی هوشمند و سورتینگ اختصاصی فراوری شد که تأثیر مستقیمی در بازرگانی و فروش محصول داشت.»
وی افزود: «با پیش‌بینی‌های لازم و تأمین ژنراتور، قطعی برق در فراوری محصول مدیریت شد و هم‌اکنون ترمینال ضبط پسته مجموعه فراوری بخش عمده محصول را با رعایت استانداردهای فنی انجام می‌دهد.»
شکاری، تصریح کرد: «روزانه حدود ۴۰ نفر نیروی دائم و ۳۵۰ نفر نیروی فصلی در دوره دوماههٔ برداشت پسته و فراوری، مشغول به کار هستند، همچنین عملیات داشت باغات در طول سال به‌صورت فعال ادامه دارد و نقش مهمی در اشتغال پایدار منطقه ایفا می‌نماید.»
مدیر کشت و صنعت گناباد با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته خاطرنشان کرد: «تمامی طرح‌های احداث، اصلاح و توسعه باغات با سرمایه‌گذاری آستان قدس رضوی انجام می‌شود و همواره تلاش شده در چارچوب ضوابط، بخشی از درآمدها به نیات واقفان و امور خیر اختصاص یابد.»
وی، با تأکید بر برنامه‌های آتی بیان کرد: «در شرایط محدودیت منابع آبی و اقلیم گرم و خشک منطقه، تمرکز اصلی بر حفظ و اصلاح باغات فعلی و افزایش بهره‌وری است. همچنین طرح‌های مشارکتی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به طور مداوم بررسی می‌شود تا بهره‌برداری از باغات بهینه‌تر شود.»
شکاری در پایان در خصوص حمایت مسئولان از این محصول اقتصادی بیان کرد: «تولید محصول مهمی چون پسته در این مجموعه گامی ارزشمند در مسیر امنیت غذایی و خودکفایی کشور است و نیازمند نگاه حمایتی مسئولان برای تداوم و توسعه فعالیت‌های تولیدی است.»
بهره‌گیری از تغذیه نوین و مدیریت کود در کشت و صنعت تربت‌حیدریه
مهندس کاخکی‌زاده، مدیر کشت و صنعت تربت‌حیدریه، همچنین در گفتگو با خبرنگار ما در خصوص اقدامات انجام شده برای بهبود وضعیت باغات، بیان کرد: «تمامی باغات این مجموعه مجهز به سیستم آبیاری قطره‌ای هستند. همچنین امسال سیستم شیرابه‌گیری کود مرغی راه‌اندازی شد و کنترل علف‌های هرز در برنامه قرار گرفت. با استفاده از دستگاه فراوری کود حیوانی (ترنر)، کودها پیش از مصرف فراوری می‌شوند و سپس در اختیار باغات قرار می‌گیرند.»
کاخکی‌زاده با اشاره به وضعیت باغات این مجموعه اظهار کرد: «از مجموع ۱۱۰ هکتار سطح زیر کشت پسته، امسال حدود ۱۳۰ تن محصول برداشت شد.»
وی بیان کرد: «گرمای فروردین و اردیبهشت‌ماه با دمای بالای ۴۰ درجه موجب تنک شدن خوشه‌ها شد و بخشی از جوانه‌های سال آینده نیز به سمت رویشی رفت.»
مدیر کشت و صنعت تربت‌حیدریه اظهار کرد: «خاموشی چاه‌ها، گرمای شدید در ابتدای سال، وزش بادهای تابستانی و همچنین سرقت محصول از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی باغداران این منطقه بود.»
وی در پایان با اشاره به برنامه‌های آینده کشت و صنعت تربت حیدریه خاطرنشان کرد: «احداث حدود ۱۲ هکتار باغ جدید در سال آینده در برنامه مجموعه قرار دارد تا سطح زیر کشتت افزایش یابد و تولید پایدارتری محقق شود.»
افزایش دوبرابری تولید نسبت به سال گذشته در کشت و صنعت دامغان
فرازی، مدیر کشت و صنعت دامغان، از برداشت حدود ۴۰۰ تن پسته در باغات برم، حسن‌آباد و لاسجرد خبر داد و بیان کرد: «میزان برداشت امسال نسبت به سال گذشته بیش از دوبرابر افزایش‌یافته و حدود ۲۰۰ تن بیشتر از سال قبل بوده است.»
وی افزود: «مقدار تولید در باغ برم ۳۸۰ تن، در باغ حسن‌آباد ۲۰ تن و در باغ لاسجرد حدود ۲ تن برآورد شده است. همچنین حدود ۷۰ تن پسته خشک پس از عملیات فراوری آماده فروش شد.»
فرازی، با اشاره به کیفیت بالاتر محصول تولیدی نسبت به سال‌های گذشته خاطرنشان کرد: «برنامه تغذیه متناسب با تولید و عملکرد و توجه به شرایط فیزیولوژی درختان، تأمین به‌موقع کودهای موردنیاز با مشاوره کارشناسان و اجرای دقیق تقویم باغی، نظارت دقیق بر اجرا، از عوامل اصلی افزایش کمیت و کیفیت پسته امسال بوده است.»
فرازی، در خصوص بازار فروش محصول پسته گفت: «بازار هدف اصلی شهرستان دامغان و تهران بوده و نوسانات ارز نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌گذاری محصول داشته است. بخش عمده پسته تولیدی نیز پس از فروش داخلی به خارج از کشور صادر شده است.»
وی با اشاره به رقم شاه‌پسند که به‌عنوان اولین پسته نوبرانه ایران شناخته می‌شود یادآور شد: «تازه فروشی این رقم سودآوری بالایی دارد، اما به دلیل چندمرحله‌ای بودن برداشت و هزینه بالای کارگری، باغداران بیشتر تمایل به خشک‌کردن آن دارند.»
مدیر کشت و صنعت دامغان، در پایان تأکید کرد: «مدیریت دقیق در برداشت امسال، فروش به‌موقع پسته خشک، کاهش هزینه‌های انبارداری و افزایش نقدینگی از مهم‌ترین دستاوردهای برنامه‌ریزی انجام‌شده بود. همچنین با احداث استخر ذخیره ۱۵۰ هزارمترمکعبی و تغییر مدل آبیاری از غرقابی به کم‌فشار و قطره‌ای در سال آینده، بهره‌وری در مصرف آب و افزایش تولید در واحد سطح به شکل قابل‌توجهی محقق خواهد شد.»
تولید پایدار پسته در باغات رضوی؛ چشم‌اندازی روشن برای آینده
گفتنی است، بررسی وضعیت باغات پسته در کشت و صنعت‌های مختلف شرکت کشاورزی رضوی نشان می‌دهد که باوجود چالش‌های اقلیمی همچون گرمای زودرس، خشکسالی، وزش بادهای شدید و خاموشی چاه‌ها، اقدامات مدیریتی و فنی نظیر توسعه سیستم‌های نوین آبیاری، بهبود تغذیه خاک، استفاده از فناوری‌های جدید و مدیریت فراوری محصول، نقش مؤثری در پایداری تولید و افزایش بهره‌وری ایفا کرده است.
مجموعه‌های انابد، اسفراین، گناباد، تربت‌حیدریه، دامغان و سرخس، در سال جاری توانسته‌اند حدود ۱۸۰۰ تن پسته تولید کنند؛ رقمی که علاوه بر تقویت جایگاه آستان قدس رضوی در بخش کشاورزی، سهم مهمی در ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در مناطق مختلف استان داشته است.
در مجموع، اگرچه محدودیت منابع آب و تغییرات اقلیمی همچنان بزرگ‌ترین تهدید برای توسعه باغات پسته محسوب می‌شود، اما چشم‌انداز برنامه‌های توسعه‌ای این واحدها، از جمله افزایش سطح زیر کشت، تجهیز باغات به فناوری‌های نوین و حرکت به سمت فراوری و ارزش افزوده، نویدبخش آینده‌ای روشن برای تولید پایدار و رقابتی پسته در موقوفات رضوی است.
گزارش - وحدانه آخوندشریف
- پیشنهاد سردبیر
- آخرین اخبار
