ماه رجب؛ از توبه تا شفاعت در آموزه‌های رضوی

ماه مبارک رجب یا همان شهرالله یکی از ماه‌های پرفضیلتی است که نقطه آغازی برای ورود به ماه شعبان و رمضان به شمار می‌رود و فرصتی ویژه برای خودارزیابی، تربیت معنوی، ارتباط با خداوند متعال و قرارگرفتن در مسیر تعالی می‌باشد. بدون شک توجه به سیره و کلام ائمه علیهم السلام بویژه آموزه‌های ناب امام رضا علیه السلام در این زمینه، می‌تواند عرصه را برای بهره‌مندی عمیق‌تر و ماندگارتر از این فرصت معنوی فراهم نماید.

امام رضا (ع) درباره اهمیت ماه رجب و فرصتی که خداوند به بندگان داده به نقل از پدران گرامی شان و به نقل از پیامبر اکرم (ص) می‌فرماید: «رَجَبٌ شَهرُ اللَّهِ الأصَبُّ یَصُبُّ اللَّهُ فِیهِ الرَّحمَةَ عَلى عِبادِهِ.» رجب ماه بارش رحمت الهى است. خداوند در این ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو مى ریزد (۱).

اما آنچه که بیش از همه برای این ماه سفارش شده و مؤمنان را نسبت به آن مورد تشویق قرار داده روزه گرفتن در ماه رجب است.

در همین زمینه حسن بن علىّ بن فضال از حضرت امام رضا علیه السلام روایت کرده است که فرمود: هر کس روز اوّل ماه رجب را به اشتیاق ثواب و پاداش الهى روزه بگیرد، بهشت‏بر او واجب گردد؛ و هر کس یک روز در وسط ماه رجب روزه بگیرد در مثل ربیعه‏ و مضر (که دو طایفه پرجمعیّت بودند) شفاعت کند و هر کس یک روز در آخرآن روزه بگیرد، خداوند او را از اهل بهشت قرار داده و شفاعت او را در مورد پدر، مادر، پسر، دختر، خواهر، برادر، عمّه، عمو، خاله، دائى، آشنایان و همسایگانش می‌پذیرد؛ گرچه در میان آنان کسى باشد که سزاوار دوزخ است (۲).

در بیانی دیگر امام رضا (ع) ثواب روزه در ماه رجب را گشوده شدن در‌های بهشت معرفی کرده است. عبداللَّه بن صالح هروى از حضرت امام رضا (ع) روایت کرده است که فرمود: هر کس روز اوّل ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند از او خشنود گردد؛ روزى که اورا دیدار کند. هر کس دو روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند از او راضى باشد روزى که او را دیدار کند؛ و هر کس سه روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند از اوخشنود گردد و او را خشنود سازد و کسانى که با او مرافعه دارند راضى سازد؛ روزى که او را دیدار کند یعنى روز قیامت؛ و هر کس هفت روز از ماه رجب را روزه بگیرد، درهاى هفت آسمان براى روح اوگشوده گردد، چون بمیرد تا آن‏که به ملکوت اعلى رسد؛ و هر کس ۸ روز از ماه رجب را روزه بگیرد، درهاى هشتگانه بهشت براى او گشوده گردد؛ و هر کس ‏۱۵ روز از ماه رجب را روزه بگیرد، هر حاجتى که دارد برآورده شود مگر آنکه ‏درخواست او در گناه یا قطع رحم باشد؛ و هر کس تمام ماه رجب را روزه بگیرد از گناهانش بیرون آید مانند روزى که ازمادر متولّد گشته باشد و از آتش دوزخ آزاد و همراه برگزیدگان نیکوکار وارد بهشت شود (۳) و در حدیثی دیگر فرمودند: من صام یوم الثامن والعشرین من رجب، کان صومه لذلک الیوم کفّارةتسعین سنة (۴) کسى که روز بیست و هشتم ماه رجب را روزه بگیرد روزه او در آن روز، کفّاره ۹۰ سال است.

همچنین امام رضا (ع) درباره روزه روز بیست و نهم رجب فرمودند: من صام یوم التاسع والعشرین من رجب، کان صومه ذلک الیوم کفّارةمائة سنة. (۵) کسى که روز بیست و نهم ماه رجب را روزه بگیرد روزه او در آن روز، کفّاره ۱۰۰ سال است؛ و در باره روزه سی‌ام رجب فرمودند: من صام یوم الثلاثین من رجب غفر اللَّه له ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر. (۶)

کسى که روز سى ‏ام ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهان گذشته و آینده او را مى ‏آمرزد. (۷)

پی نوشت ها:

۱. عیون اخبار الرضا (ع)، ج ۲، ص ۷۱.

۲. عیون اخبار الرضا (ع): ۲۲۶/۱، روضة الواعظین: ۳۹۶.

۳. وسائل الشیعة: ۳۵۵/۷.

۴. إقبال الأعمال: ۱۸۸.

۵. إقبال الأعمال: ۱۸۹.

۶. إقبال الأعمال: ۱۹۰.

۷. إقبال الأعمال: ۱۸۸ - ۱۹۰

حسینعلی پورافضلی، کارشناس مسئول توانمندسازی مدیران آستان قدس رضوی